در مقاله ی راه‌های افزایش خلاقیت در برنامه نویسی یاد گرفتیم که برای رسیدن به خلاقیت ابتدا باید چندین مرحله را پشت سر بگذاریم. و توضیح دادیم که دو تا از این مراحل جمع آوری ایده ها و آزمایش ایده ها است. در این مقاله قصد داریم با ۴ تکنیک به شما یاد بدهیم که چگونه ایده پردازی کنیم؟ ایده پردازی چیست؟ عبارت "ایده پردازی"، فرآیندی که در آن ایده‌های نو و جدید ایجاد می‌شوند را توصیف می‌کند. این فرآیند با جست وجو برای الهام بخشی و تولید ایده‌های اولیه آغاز می‌شود و با ایده هایی که به تفصیل شرح داده شده اند، به پایان می‌رسد. خلق ایده‌های جدید امری ضروری برای پیشرفت مداوم است. شما می‌توانید با استفاده از ایده پردازی و اجرای ایده‌های خود، شرایط کنونی را متحول کرده و تغییراتی اساسی در آن به وجود آورید. آمارها نشان می‌دهند که از میان هر 10 استارتاپ، تنها سرانجام یک گروه به موفقیت ختم می‌شود و مابقی با شکست مواجه خواهند شد. علت اصلی این مسئله، به ایده ی اصلی شروع استارتاپ‌ها بازمی گردد و تنها استارتاپ هایی موفق خواهند شد که بر حل مسائل و مشکلات مورد نیاز جامعه به درستی متمرکز شده و فرآیند ایده پردازی را به نحوی صحیح انجام داده باشند. البته مسئله ی ایده پردازی نامناسب و پیدانکردن مشکلات مناسب برای حل کردن، محدود به تیم‌های نوپا و کوچک نیست و در بسیاری موارد موجب از بین رفتن کسب وکار‌های قدیمی نیز می‌شود. در ادامه ی مقاله ی چگونه ایده پردازی کنیم؟ با عوامل مختلفی که موفقیت یک ایده را تضمین می‌کنند و هم چنین نحوه ی صحیح ایده پردازی، اجرا و ارائه ی طرح‌ها آشنا می‌شویم؛ با ما همراه باشید.

ایده پردازی چه کمکی به ما می‌کند؟

ایده پردازی به شما کمک می‌کند تا:

• پرسش‌های صحیح بپرسید و با تمرکز جدی بر روی کاربران و نیازهای آن‌ها طرح هایی نو و جدید ارائه دهید.
• از راهکارهای معمولی و واضح فراتر رفته، پتانسیل نوآوری و ابتکار در راهکارهای خود را افزایش دهید.
• جنبه‌های مختلف فکری و نقاط قوت اعضای تیم خود را برای یک هدف مشخص، یکجا جمع کنید.
• از راهکارهای غیر منتظره ی نوآوری، پرده برداری کنید.
• راهکارهای واضح را کنار گذاشته و تیم خود را فراتر از آن‌ها هدایت کنید.
• راه ‌های جدیدی برای کسب درآمد بیش‌تر کشف کنید.
• و در نهایت به فردی ضروری در محیط کار خود تبدیل شوید به گونه ای که هیچ کارفرمایی دوست نداشته باشد که شما را از دست بدهد.

فرآیند ایده پردازی و طراحی ایده‌های موفق

فرآیند ایده پردازی و طراحی ایده در هر زمینه کاملا منحصر به فرد است و این راهنمای گام به گام تنها یک دستورالعمل کلی و نمونه است.

گام اول: خلق ایده

بسیاری از کسب و کارهای موفق با ایده پردازی برای حل یک مشکل یا بهبود راهکارهای موجود، شروع به کار می‌کنند. آن‌ها با دقت فراوان، مشکلات را شناسایی کرده و بستر مناسب برای حل مشکلات و ایده پردازی را فراهم می‌کنند.

گام دوم: انتخاب

پس از شناخت مشکلات موجود، بهترین ایده‌ها برای اجرای عملی انتخاب می‌شوند. در این مرحله، تعیین معیارهای سنجش ایده ها، افرادی که آن‌ها را ارزیابی می‌کنند و نحوه ی اجرای و پیاده سازی ایده‌های منتخب توسط تیم، اهمیت دارد. می‌توان با استفاده از اولویت بندی، برچسب گذاری و دسته بندی، بهترین و مناسب‌ترین ایده‌ها را انتخاب کرد.

گام سوم: پیاده سازی

توانایی انتخاب بهترین ایده ها، نقشی اساسی در پیاده سازی موفق آن‌ها دارد. علاوه بر آن مدیریت تیم باید برای پیاده سازی فازهای مختلف ایده ، برنامه ریزی و زمان بندی مناسبی را در پیش گرفته باشد. افرادی که برای انجام بخش‌های مختلف انتخاب می‌شوند نیز باید توانایی پذیرش و اجرای ایده‌های جدید و انعطاف پذیر را داشته باشند.

تکنیک‌های محبوب برای ایده پردازی موفق

برای اینکه بدانیم چگونه ایده پردازی کنیم؟ می‌توانیم از تکنیک‌های ایده پردازی استفاده کنیم. استفاده از تکنیک‌های ایده پردازی مناسب به شما در تولید ایده‌های نوآورانه و خلاقانه کمک می‌کند. توجه داشته باشید که هیچ کدام از این تکنیک‌ها بر دیگری برتری ندارند و شما می‌توانید با در نظر گرفتن اهداف، مقصود و نوع ایده‌های موردنظر خود، تکنیک مناسبی را انتخاب کنید.

تکنیک SCAMPER

تکنیک اسکمپر به شما در یافتن ایده‌های جدید از خدمات و ایده هایی که در گذشته ارائه شده اند، کمک می‌کند. SCAMPER از هفت بخش تشکیل می‌شود که عبارتند از:

substitution به معنای جانشین سازی

در این بخش، ایده هایی در رابطه با جایگزینی‌های ساده در خدمات یا محصولات موردنظر شما ارائه می‌شود. برای مثال ارائه ی ایده هایی برای سرعت بخشیدن به یک عمل یا جایگزینی یک قطعه در یک محصول، جهت کاهش هزینه‌های تولید. در بخش جانشین سازی، یافتن پاسخ برای پرسش‌های زیر می‌تواند کمک کننده و مفید باشد:

• چه بخشی از فرآیند را می‌توان بدون تأثیرگذاری بر کل پروژه جایگزین کرد؟
• چه کسی یا چه چیزی بدون تأثیر بر روند می‌تواند جایگزین شود؟
• چه بخشی از روند را می‌توان با گزینه‌های بهتر جایگزین کرد؟
• آیا می‌توان زمان یا مکان پروژه را جایگزین کرد؟
• اگر بخشی از پروژه را با دیگری جایگزین کنیم، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
• در چه مکان یا بازار دیگری می‌توانستید محصول خود را بفروشید؟
• آیا می‌توانیم از جایگزین دیگری از X استفاده کنیم؟
• آیا می‌توانیم دستگاه فعلی را با دستگاه دیگری که عملکرد بهتری دارد جایگزین کنیم؟
• آیا می‌توانیم فرآیند فعلی را با فرآیند ساده‌تری جایگزین کنیم؟

combine به معنای ترکیب کردن

با ترکیب دو محصول، هدف، سرویس و... می‌توان به رویکردی جدید دست پیدا کرد. در این بخش می‌توانید حتی از رقبای خود کمک بگیرید و نیازی نیست که الزاما از خدمات و سرویس‌های خود در محصول ترکیبی استفاده کنید. برای نمونه ترکیب صندلی با دستگاه ماساژور که نتیجه ی آن تولید صندلی ماساژور است. در بخش ترکیب می‌توانید به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:

• آیا می‌توانیم دو مرحله از روند را با هم ادغام کنیم؟
• آیا می‌توانیم دو فرآیند را همزمان انجام دهیم؟
• آیا شرکت ما می‌تواند منابع را با شریک دیگری در بازار ترکیب کند؟
• آیا می‌توانیم دو یا چند مؤلفه را با هم ترکیب کنیم؟
• آیا می‌توانیم فناوری‌های X و Y را با هم ترکیب کنیم؟

adapt به معنای سازگارکردن

برخی ایده‌ها پتانسیل بزرگی در سازگاری با شرایط مختلف دارند و شما با صرف کم‌ترین هزینه می‌توانید از این فرصت استفاده کنید. شما می‌توانید با سازگارسازی محصولات و خدمات خود با شرایط مختلف، توجه مخاطبان و مشتریان جدیدی را به خود جلب کنید. برای مثال تولید کتاب‌های صوتی برای افرادی که به علت مشغله‌های فراوان، فرصت مطالعه ی کتاب‌های فیزیکی را ندارند. نمونه ای از پرسش هایی که می‌توانید در بخش سازگارسازی مورد بررسی قرار دهید:

• برای رسیدن به نتایج بهتر کدام موارد را باید تغییر دهیم؟
• در این وظیفه ی خاص چه کار دیگری می‌توان انجام داد؟
• چگونه می‌توان روند موجود را بهبود بخشید؟
• چگونه می‌توانیم محصول موجود را سازگار کنیم؟
• چگونه می‌توان فرآیند را انعطاف پذیرتر کرد؟

Modify به معنای اصلاح کردن

خودتان را با رقبایتان مقایسه کنید، در این مقایسه به مواردی دست پیدا می‌کنید که با اصلاح آن ها، مشتریان، شما را بر رقبایتان ترجیح خواهند داد. به عنوان نمونه پشتیبانی 24 ساعته و تخفیفات ویژه. در بخش اصلاح، یافتن پاسخ برای پرسش‌های زیر می‌تواند مفید باشد:

• اصلاح فرآیند چگونه موجب بهبود نتایج خواهد شد؟
• اگر ما یک مرکز مصرف مضاعف داشته باشیم چه می‌شود؟
• اگر بازار متفاوت بود، فرآیند چگونه می‌شد؟
• آیا می‌توانیم فرآیند را تغییر دهیم تا کارآمدتر عمل کنیم؟
• اگر محصول دو برابر اندازه ی فعلی باشد، چه می‌شود؟

put to other uses به معنای استفاده در سایر موارد

شما می‌توانید با تغییر ایده‌ها و محصولات قبلی خود، آن‌ها را در قالب یک محصول جدید روانه ی بازار کنید. برای مثال می‌توانید طرح بسته بندی یا سایز محصولات خود را تغییر دهید و محصولات خود در یک بازار جدید ارائه کنید. در بخش ترکیب می‌توانید پرسش‌های زیر را مورد بررسی قرار دهید:

• چه بخش‌های دیگری در شرکت می‌تواند از محصول استفاده کند؟
• در صورت استفاده در جای دیگر، مزایای آن برای محصول چیست؟
• اگر بازار دیگری را برای محصول فعلی مورد هدف قرار دهیم، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
• آیا می‌توانیم یک مرحله خاص به فرآیند اضافه کنیم تا جایگزین یک مرحله ی دیگر شود؟
• آیا راه‌های دیگری که بتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم، وجود دارند؟
• آیا می‌توانیم زباله‌ها را برای مصارف دیگر بازیافت کنیم؟

elimination به معنای حذف کردن

شما می‌توانید با حذف یک یا چند ویژگی از محصولات خود، آن‌ها را برای بازار هدف جذاب‌تر کنید. برای مثال می‌توانید با کوچک کردن سایز یک محصول یا حذف یک ویژگی، قیمت محصول خود را کاهش دهید. در بخش حذف کردن می‌توانید به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:

• اگر این قسمت را حذف کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
• چگونه می‌توانیم بدون وجود بخش خاصی از پروژه به همان خروجی برسیم؟
• آیا به این قسمت خاص احتیاج داریم؟
• اگر مجبور به کار با نیمی از منابع بودیم، چه کار می‌کردیم؟

reverse به معنای معکوس سازی

در این بخش، تغییراتی اساسی بر روی محصول یا نحوه ی پیاده سازی یک ایده انجام می‌شود. برای مثال ممکن است با جایگزینی و تغییر اعضای تیم روش‌ها و ایده‌های جدیدی برای حل یک مساله کشف کنید یا حتی با معکوس سازی پروسه ی و ترتیب وقایع فعلی، به نتایجی متفاوت و بهتر نسبت به گذشته دست پیدا کنید. نمونه ای از پرسش هایی که می‌توانید در بخش معکوس سازی مورد بررسی قرار دهید:

• اگر روند را معکوس کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟
• چگونه می‌توانیم وضعیت فعلی را برای خروجی بهتر دوباره تنظیم کنیم؟
• اگر روند معکوس را در پیش بگیریم، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
• آیا می‌توانیم المان‌های اصلی را تغییر دهیم؟

تکنیک طوفان فکری یا Brain Storming

در مراحل اولیه ی حل یک مساله و زمانی که ما به دنبال یافتن راهکارهای مختلف برای حل مسئله ی خود هستیم، و نمی‌دانیم که چگونه ایده پردازی کنیم؟ استفاده از تکنیک طوفان فکری، کاربردی و مفید خواهد بود. با استفاده از این تکنیک قدیمی، همه ی افراد تیم نظرات و ایده‌های خود را آزادانه، به راحتی و به صورت غیر رسمی بیان می‌کنند. اگر قصد دارید جلسات طوفان فکری موثری برگزار کنید، می‌بایست قوانین زیر را رعایت کنید:

کمیت مهم‌تر از کیفیت است!

به همه ی اعضای تیم فرصت دهید تا ایده هایشان را ارائه دهند. مهم نیست که ایده‌ها چقدر خوب باشند. هر چقدر کمیت ایده‌های پیشنهادی بیش‌تر باشد، احتمال این که بتوانید به یک راهکار مفید و اساسی دست پیدا کنید نیز بالاتر می‌رود.

از نکوهش یا تمسخر ایده‌های افراد پرهیز کنید

اگر افراد تیم از مورد انتقاد قرار گرفتن، هراس داشته باشند، ایده‌های مشابه یا حتی ایده‌های عملی دیگری را از ترس انتقاد مجدد بیان نخواهند کرد. همچنین، به اعضای تیم اجازه ندهید ایده ی کسی را مورد تمسخر قرار دهند یا با آن مخالفت کنند. بهتر است سعی کنید فضای مناسبی را برای بیان هر گونه ایده حتی ایده‌های غیرمعمول و بکر ایجاد کنید تا اعتماد به نفس اعضای تیم را افزایش دهید و در نهایت با هم فکری همه ی افراد به راهکاری عملی و اثربخش برسید.

پذیرای ایده‌های غیرمعمول باشید

اگر همواره از راهکارهای موجود استفاده کنید، نتایج جدید و بهتری کسب نخواهید کرد. ایده‌های غیرمعمول می‌توانند راهکارهای بهتری نسبت به ایده‌های معمول باشند. حتی می‌توانید ایده‌های مختلف را با یکدیگر ترکیب کنید و نتایج شگفت انگیزی را رقم بزنید.

تکنیک طراحی استوری بورد

یک روش دیگر برای اینکه بدانیم چگونه ایده پردازی کنیم؟ استفاده از تکنیک طراحی استوری بورد است. این تکنیک به اعضا و مدیر تیم کمک می‌کند تا به راحتی مراحل مختلف ایده را بررسی کنند و در صورت وجود اشکال، پیش از پیاده سازی، آن را برطرف کنند. یک تصویر به اندازه ی هزاران کلمه ارزش دارد و بر همین اساس در این روش، مراحل پیاده سازی و اجرای یک طرح یا ایده به صورت مرحله به مرحله و با استفاده از تصاویر متوالی به صورت کاملا واضح شرح داده می‌شود. فیلم سازان یکی از طرفداران همیشگی و ثابت این تکنیک هستند. برای مثال آلفرد هیچکاک، کارگردان موفق بریتانیایی، پیش از فیلمبرداری فیلم‌های خود، به تهیه ی استوری بورد سناریوهای مختلف می‌پرداخت؛ سپس فیلمبرداری را گام به گام و مطابق با استوری بورد پیش می‌برد. برخی تکنیک هایی که می‌توانند در ساخت استوری بورد به شما کمک کنند:

• از تصاویر ساده و انعطاف پذیر استفاده کنید؛ نیازی به طراحی جزییات غیرضروری نیست.
• ابتدا به نکات اصلی بپردازید؛ سپس می‌توانید به جزییات برسید.
• از تصاویر برای بیان کلمات استفاده کنید.
• اگر تمایل به استفاد از قلم و کاغذ برای طراحی استوری بورد ندارید، می‌توانید از ابزار آنلاین طراحی استوری بورد و طرح‌های آماده ی موجود در آن استفاده کنید.
• برای طراحی استوری بورد زمان صرف کنید و صحنه‌ها را به خوبی توصیف و حتی رنگ آمیزی کنید.
• سیستم شمارش صحنه ی خاص خود را ایجاد کنید. برای نمونه a-1، a-2 و...
• برای شخصیت‌های مختلف تیم یا گروه ها، نام مشخصی انتخاب کنید.

تکنیک نقشه ی ذهنی یا Mind Mapping

تکنیک نقشه ی ذهنی می‌تواند در پیاده سازی ایده‌های مختلف و حتی مسائل زندگی به کار گرفته شود. این تکنیک به شما کمک می‌کند تا ایده‌ها و روش‌های پیاده سازی آن‌ها را به صورت شفاف و روشن بیان کرده و در مسیر اهداف خود به درستی پیش بروید. نقشه ی ذهنی در واقع یک طرح یا نقشه ی گرافیکی است که روابط بخش‌های مختلف یک ایده در آن ترسیم می‌شود. در این تکنیک، مراحل پیاده سازی یک ایده روی کاغذ نوشته شده؛ سپس با خط یا منحنی به یکدیگر متصل می‌شوند. برای استفاده از تکینک نقشه ی ذهنی، هدف یا ایده در مرکز صفحه و مراحل و نکات مرتبط با آن، بدون رعایت ترتیب و در رنگ‌های مختلف، در اطراف کلمه ی اصلی نوشته می‌شوند. در نهایت نیز با یافتن ارتباط میان کلمات، آن‌ها را به هم متصل می‌کنیم.برای استفاده از تکنیک محبوب نقشه ی ذهنی می‌توانید از ابزارهایی مانند ابزار آنلاین Xmind استفاده کنید(پیش از بازکردن لینک، ip خود را تغییر دهید). همچنین می‌توانید از نقشه‌های ذهنی آماده در سایت biggerplate استفاده کنید.

مزایای استفاده از تکنیک نقشه ی ذهنی

اگر تصمیم دارید که به نقشه برداری ذهن بپردازید، می‌توانید از مزایای بسیاری که در اختیار شما قرار می‌دهد استفاده کنید. برخی از این موارد عبارتند از: بهبود حافظه و یادآوری وظایف: افراد پرمشغله، حتی ساده‌ترین کارها را فراموش می‌کنند. اما نقشه برداری ذهن می‌تواند به این افراد در به خاطر سپردن وظایف کمک کند. در این تکنیک با به کارگیری رنگ‌های مختلف برای وظایف، می‌توانید برای برجسته کردن موارد و وظایف کلیدی استفاده کنید. ساده سازی فرآیند اولویت بندی داشتن یک نقشه ی ذهنی به شما در سازماندهی وظایف و اولویت بندی کردن آن‌ها کمک می‌کند. بنابراین می‌توانید وظایف مهم را زودتر انجام دهید و سپس روی موارد کم اهمیت، تمرکز کنید. [lead id=1 type= link] جمع بندی: تکنیک‌های زیادی برای ایده پردازی موفق وجود دارند که ما در مقاله ی چگونه ایده پردازی کنیم؟ به چهار مورد از محبوب‌ترین تکنیک‌ها یعنی نقشه ی ذهنی، استوری بورد، طوفان فکری و اسکمپر پرداختیم. اما مزیت آگاهی از این روش‌ها چیست؟ انتخاب و استفاده ی صحیح از تکنیک‌های ایده پردازی به شما در تولید ایده‌های خلاقانه و نوآورانه کمک می‌کند. شما می‌توانید با توجه به نوع تیم، هدف و ایده ی موردنظر خود، هر کدام از تکنیک‌های معرفی شده یا حتی ترکیبی از آن‌ها را به کار گیرید. در ضمن به خاطر داشته باشید که هر اندازه فرآیند ایده پردازی، طبیعی‌تر و آزادانه‌تر انجام شود، نتایج بهتری را کسب خواهید کرد. تجربه ی شما از تکنیک‌های ایده پردازی چیست؟ اگر شما نیز برای موفقیت خود از تکنیک‌های نام برده در این مقاله یا سایر تکنیک‌ها استفاده می‌کنید، خوشحال می‌شویم تجربیات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. در دوره آموزش طراحی رابط کاربری (UI) در مورد اینکه چگونه ایده پردازی کنیم؟ بیشتر صحبت می‌کنیم. با شرکت در این دوره در مدت 6 ماه به یک طراح رابط کاربری تبدیل می‌شوی که آماده ی استخدام، دریافت پروژه و پیاده سازی رابط کاربری اپلیکیشن و سایت هستی.