آخرین جلسه تیمی را به یاد بیاورید؛ زمانی که مدیرتان با چهره ای جدی اعلام کرد: "از هفته آینده، ساختار تیم‌ها تغییر می‌کند." احتمالاً همان لحظه، موجی از اضطراب و مقاومت درونی را احساس کرده اید. این واکنش طبیعی است، اما آیا این تغییرات همیشه به ضرر ماست؟ یا شاید فرصتی برای رشد و پیشرفت باشد؟

در مصاحبه ای که با مسعود حق بین، مدیر مهندسی در شرکت اسنپ با بیش از ۹ سال سابقه در حوزه تکنولوژی و نرم افزار انجام شد، چالش‌های این تغییرات و فرصت‌های پنهانی که در آن نهفته اند بررسی شده است.

چرا تغییر ساختار تیم‌ها اجتناب ناپذیر است؟

تغییرات در ساختار تیم‌های نرم افزاری امری اجتناب ناپذیر در سازمان‌های مدرن محسوب می‌شود. در شرکت‌های فناوری، تیم‌ها معمولاً بر اساس تخصص‌های فنی دسته بندی می‌شوند؛ به طور مثال:

• متخصصان بک اند در یک گروه،
• متخصصان فرانت اند در گروهی دیگر،
• و همین طور سایر تخصص ها.

اما گاهی سیاست‌های سازمانی ایجاب می‌کند این ساختار تغییر کند.

به گفته حق بین:
"معماری این تیم‌ها تغییر پیدا می‌کند و در این قضیه خیلی مهم است که ما بتوانیم در معماری جدید نقش خودمان را زود پیدا کنیم."

مقاومت در برابر تغییر: چالش همیشگی

بسیاری از متخصصان در مواجهه با تغییرات ساختاری مقاومت نشان می‌دهند. این مقاومت اغلب از میل به ماندن در محدوده امن و آشنا نشأت می‌گیرد. اما آیا ماندن در این محدوده همیشه بهترین انتخاب است؟

حق بین می‌گوید:
"خیلی از بچه‌ها در این موارد مقاومت می‌کنند و دوست دارند در ساختار قبلی و در دایرهٔ امنشان بمانند."

با این حال، واقعیت این است که هر تغییری صرفاً منفی نیست و می‌تواند فرصت‌های جدیدی را پیش روی ما قرار دهد.

از ساختار افقی به عمودی: تجربه اسنپ

یکی از نمونه‌های موفق تغییر ساختار تیم‌ها در ایران، تجربه شرکت اسنپ است. حق بین توضیح می‌دهد:
"در شرکت اسنپ، تیم‌ها به این صورت بودند که بچه‌های بک اند در کنار هم بودند، بچه‌های فرانت اند در کنار هم، بچه‌های تست در کنار هم بودند. بعد از این تغییر، ساختار تیم‌ها به صورت عمودی درآمدند یا می‌توانیم بگوییم ساختارهای تِرایب که شرکت اسپاتیفای هم از همین ساختار استفاده می‌کند."

ساختار ترایب (Tribe): رویکردی نوین در تیم سازی

ساختار ترایب که در برخی سازمان‌های جهانی مانند اسپاتیفای نیز رایج است، تیم‌ها را بر اساس دامنه کسب وکار سازماندهی می‌کند، نه صرفاً بر اساس تخصص فنی. این رویکرد مزایای متعددی دارد:

• مالکیت سرویس ها: گروه‌ها با توجه به دامنهٔ بیزینسی شان مالک سرویس‌های مشخصی می‌شوند.
• همکاری بین تخصصی: متخصصان پروداکت، تست، بک اند، فرانت اند و موبایل در کنار هم کار می‌کنند.
• تمرکز بر مسئله: همه اعضای تیم روی یک مسئله مشترک تمرکز می‌کنند.

حق بین توضیح می‌دهد:
"در این ساختار، ارتباطات ما بیشتر می‌شود. ما می‌توانیم در کنار افرادی قرار بگیریم که به یک مسئلهٔ یکسان از نگاه‌های متفاوتی نگاه می‌کنند و این‌ها خیلی به تجربهٔ ما می‌تواند اضافه کند."

چالش‌های تغییر ساختار تیم ها

با وجود مزایای ذکر شده، تغییرات ساختاری همیشه با چالش هایی همراه است. برخی از این چالش‌ها عبارت اند از:

• کاهش بهره وری در کوتاه مدت: اعضای تیم ممکن است زمان بیشتری برای تطبیق با ساختار جدید نیاز داشته باشند.
• مقاومت اعضای تیم: بسیاری از افراد تمایل دارند در محدوده امن و آشنای خود باقی بمانند.
• مشکلات ارتباطی: تغییر در ساختار ممکن است باعث سردرگمی در نقش‌ها و مسئولیت‌ها شود.

راهکارهایی برای موفقیت در ساختارهای جدید

برای موفقیت در ساختارهای تیمی جدید، مسعود حق بین چند راهکار کلیدی ارائه می‌دهد:

۱. گسترش شبکه ارتباطی

"با افراد مختلف ارتباطات بیشتری شکل دهید."
ارتباطات گسترده با اعضای تیم‌های مختلف می‌تواند باعث تقویت همکاری و کاهش مقاومت در برابر تغییر شود.

۲. پذیرش و انعطاف پذیری

"خیلی باز باشید و پذیرای تغییرات."
انعطاف پذیری در مواجهه با ساختار جدید نه تنها به سازگاری سریع‌تر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند فرصت‌های جدیدی را ایجاد کند.

۳. ارتباط با متخصصان سایر حوزه ها

"با افرادی که در پوزیشن‌های دیگر هستند ارتباط بگیرید."
این ارتباطات می‌توانند دیدگاه‌های جدیدی را به شما منتقل کنند و دانش شما را گسترش دهند.

۴. توسعه دایره آشنایی

"دایرهٔ آشنایی خودتان را گسترش دهید."
شناخت افراد جدید و همکاری با آن‌ها می‌تواند مهارت‌های میان رشته ای شما را تقویت کند.

ابزارها و فناوری‌های مرتبط با ساختارهای ترایب

برای بهره برداری بهتر از ساختارهای ترایب، استفاده از ابزارهای مدرن می‌تواند بسیار مفید باشد. برخی از این ابزارها عبارت اند از:

• Jira: مدیریت پروژه و وظایف تیمی.
• Confluence: مستندسازی و به اشتراک گذاری اطلاعات تیمی.
• Slack: ارتباطات سریع و چت‌های تیمی.
• Miro: همکاری بصری و طراحی مشترک.

پیشنهاد تمرین عملی

تمرین: برای یک هفته، تلاش کنید با حداقل سه نفر از اعضای تیم که در تخصص شما نیستند ارتباط برقرار کنید. از آن‌ها بپرسید چگونه به مسائل روزانه نگاه می‌کنند و چه ابزارها یا تکنیک هایی برای حل مشکلات استفاده می‌کنند. این تمرین به شما کمک می‌کند تا دیدگاه‌های جدیدی کسب کنید و مهارت‌های میان رشته ای خود را توسعه دهید.

جمع بندی: تغییر به عنوان فرصت

تغییر ساختار تیم ها، گرچه در ابتدا چالش برانگیز به نظر می‌رسد، می‌تواند دریچه ای به سوی فرصت‌های جدید باشد. با پذیرش این تغییرات و اتخاذ رویکردی فعال در برقراری ارتباطات جدید، می‌توانید:

• مهارت‌های میان رشته ای کسب کنید،
• دیدگاه جامع‌تری نسبت به محصول پیدا کنید،
• شبکه حرفه ای خود را گسترش دهید،
• و قابلیت سازگاری خود را تقویت کنید.

پیشنهاد کاربردی: در مواجهه با تغییرات ساختاری، به جای مقاومت، یک هفته اول را به شناخت فرصت‌های جدید و برقراری ارتباطات تازه اختصاص دهید. یادداشت کنید چه چیزهای جدیدی می‌توانید از همکاران با تخصص‌های متفاوت بیاموزید و چطور این دانش جدید می‌تواند به رشد حرفه ای شما کمک کند.