همانطور که می‌دانید، هر اصطلاح یا واژه‌ای معنای خاص خود را در زندگی روزمره دارد. در شرکتهای توسعه نرم افزار نیز این قانون صادق است: اصطلاح گوناگون معانی مختلفی دارند. تمایز میان مفهوم کد نویسی و برنامه نویسی نمونه‌ای از این اصطلاحات است که از قضا یکی از رایج‌ترین اصطلاحات در حوزه توسعه نرم افزار نیز هستند. اگر در بخش توسعه نرم افزار نیستید، صحبت کردن درمورد تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی بی معنی است. اما اگر از فعالان جدی این حوزه هستید بهتر است تا هر چه سریعتر با این دو مفهوم و تفاوتی که با یکدیگر دارند آشنا شوید؛ چرا که اگر از این تعاریف غافل شوید، هنگام کاریابی دچار مشکل شده و نمی‌توانید وظایف و انتظاراتی که کارفرما از شما دارد را به خوبی متوجه شوید. به همین دلیل در این مقاله تصمیم گرفتیم که به بررسی موردی تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی بپردازیم. پس با ما همراه باشید.

کدنویسی چیست؟

کدنویسی فرآیند تبدیل کدها از زبان انسان به زبان قابل فهم توسط ماشین است. از آنجایی که کدنویسی پایه برنامه نویسی است، ممکن است به عنوان زیرمجموعه برنامه نویسی نیز شناخته شود. یک کدنویس (coder) می‌تواند بسته به وظیفه‌ای که دارد، به یک یا چندین زبان مسلط باشد و قادر به نوشتن کد به زبانهای مختلف کامپیوتری از جمله جاوا، سی، پایتون و R باشد. در نهایت با استفاده از کدنویسی دستورالعمل‌ها و اطلاعات کامپیوتری انتقال داده می‌شود. "کد منبع" اصطلاحی است که برای توصیف این دستورالعملها استفاده می‌شود. اغلب فرآیند کدنویسی به زبانهای برنامه نویسی دارای سه بخش مشترک می‌باشد:

• هنگام توسعه کد، برخی از قوانین آن زبان برنامه نویسی باید رعایت شود.
• برای ترجمه کد منبع به کد ماشین نیاز به یک کامپایلر و یا مفسر است.
• نتایج اجرای کد برگردانده می‌شود.

یک کامپیوتر فقط می‌تواند کد ماشین را که به صورت باینری (در مبنای دو یا همان صفر و یک) نوشته شده است تفسیر کند. هدف یک کدنویس این است که مشخصات مورد نیاز را به یک زبان قابل فهم توسط ماشین تبدیل کند. علاوه بر این، برخی از برنامه نویسان از یک زبان برای انتقال منطق به برنامه‌های قابل درک توسط ماشین استفاده می‌کنند. پس از یک جهت، کدنویسی همان برنامه نویسی است زیرا برنامه نویسی بدون کدنویسی ناقص است و از آن برای پیاده سازی مبانی برنامه نویسی کامپیوتری استفاده می‌شود. از سوی دیگر، برنامه نویسی در معنای گسترده‌تری (شامل پیاده سازی، اشکال زدایی، تست و تجزیه و تحلیل کیفیت) انجام می‌شود که در بخش بعدی آن را توضیح می‌دهیم. بیایید نگاهی دقیقتر به وظایف یک برنامه نویس بیندازیم.

برنامه نویسی چیست؟

برنامه نویسی فراتر از کدنویسی است. کدنویسی تنها شامل یک بخش از کار است اما فرآیند ایجاد یک برنامه نرم افزاری شامل چندین بخش است: برای مثال مطالعه و حل مشکلات کدنویسی بر عهده برنامه نویس است. یک برنامه کاربردی می‌تواند یک بازی، یک وب سایت، یک اپلیکیشن و... باشد. برنامه ریزی، طراحی، آزمایش، استقرار و نگهداری همه فرآیندهای حیاتی در توسعه این برنامه هستند. در نتیجه، وظایف یک برنامه نویس (programmer) شامل کدنویسی و تجزیه و تحلیل و پیاده سازی الگوریتم، درک ساختار داده و حل مسئله است. استفاده از شبه کد برای شروع حل مساله روش بسیار خوبی برای برنامه نویسان است. در حالی که کدنویسی یک عنصر مهم برنامه نویسی است، برنامه نویس بودن به دانش، تجربه و توانایی‌های بیشتر نیاز دارد. یک برنامه نویس برنامه‌های پیچیده‌ای را می‌سازد که ماشین آنها را می‌خواند و اجرا می‌کند و مجموعه ای جامع از دستورالعملها را به رایانه‌ها می‌دهد تا از آنها پیروی کنند. برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس ماهر، باید زمان و تلاش زیادی را صرف کنید. اگر برنامه‌ای بسازید که مطمئن باشید بدون اشتباه است، می‌توانید خود را یک برنامه نویس موفق بدانید.

تفاوت کدنویسی و برنامه نويسي

در حالی که ممکن است برای بسیاری کدنویسی و برنامه نویسی در نگاه اول یکسان به نظر برسند، اما این دو با یکدیگر فرق دارند. کدنویسی ترجمه کد از یک زبان به زبان دیگر است، اما برنامه نویسی مستلزم بررسی چگونه دستور دادن به ماشین برای اجرای مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها است. به بیانی دیگر، وظیفه یک کدنویس تبدیل منطق به زبان قابل فهم توسط ماشین است، اما وظیفه برنامه نویس بسیار بیشتر است. برای درک بهتر، در این بخش این دو مفهوم را از دریچه‌های بیشتری مقایسه می‌کنیم.

تفاوت اساسی

تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی در این است که کدنویسی زیرمجموعه ای از برنامه نویسی است که با تبدیل یک زبان به دستورات باینری قابل خواندن توسط ماشین سروکار دارد. اما برنامه نویسی فرآیند ساختن برنامه ای است که به مجموعه ای از قوانین پایبند بوده و هدف خاصی را تکمیل می‌کند.

مهارت‌ها

کدنویس‌ها باید درک کلی و عمومی از زبانهای برنامه نویسی موجود داشته باشند تا بتوانند برای مشکل خود یک زبان برنامه نویسی مناسب را انتخاب کنند. الگوریتم‌ها، مدل‌های ریاضی، پردازش داده‌ها و دانش ساختار داده‌ها همگی برای برنامه‌نویسی مورد نیاز هستند. او همچنین از خلاقیت و توانایی‌های تحلیلی آنها برای حل مشکلات استفاده می‌کند. علاوه بر این، باید قادر به درک و ساختن ساختارهای داده و الگوریتم‌های پیچیده باشد. نقش کدنویس توسعه کد بر اساس مشخصات فنی داده شده برنامه نویس و اطمینان از مطابقت محصول نهایی با معیارهای تعیین شده است.

ابزارها

کدنویسی نیازی به استفاده از ابزارهای نرم افزاری زیادی ندارد. جالب است بدانید که برای کدنویسی حتی استفاده از یک ویرایشگر متن ساده مانند وردپد (WordPad) یا نوتپد (Notepad) هم کافی است. در موارد پیشرفته‌تر از یک محیط کدنویسی یا همان IDE و ابزارهای اشکال زدایی مانند Eclipse، Bootstrap، Delphi و ATOM اغلب استفاده می‌شود. از سوی دیگر برنامه نویسی نیازمند بررسی و تجزیه و تحلیل اسناد و کدهای نوشته شده است؛ پس به ابزارهای بیشتری نیاز دارد. ابزارهای تجزیه و تحلیل کد، مولدهای کد، پایگاه‌های داده، چارچوب‌های آزمایشی، پیوند دهنده‌ها، کامپایلرها، ویرایشگرهای کد، طراحان رابط کاربری گرافیکی، اسمبلرها، اشکال‌زداها و ابزارهای تحلیل عملکرد همگی در این فرآیند مورد نیاز هستند. از آنجایی که برنامه نویسی دامنه وسیع‌تری دارد، یک برنامه نویس برای توسعه موارد پیشرفته‌تر باید با گیت (Git) و گیتهاب (Github)، ابزارهای پایگاه داده، ابزارهای تحلیلی مانند Apache Spark و فناوری‌های ابری نیز آشنا باشد.

مدرک تحصیلی

یک برنامه نویس برای توسعه منطق، تجزیه و تحلیل، طراحی و نوشتن برنامه‌های پیچیده به مدرک و تخصص خاصی نیاز دارد. به همین دلیل است که می‌گویند هر کسی می‌تواند کدنویس شود اما همه نمی‌توانند برنامه نویس شوند. در گذشته بسیاری معتقد بودند که بهترین مسیر برنامه نویس شدن دانشگاه است، زیرا دانشجو در یک دوره چهار ساله تمامی موارد لازم برای تبدیل به برنامه نویس شدن را یاد می‌گیرد. اما نگران نباشید، امروزه اینترنت و دوره‌های آموزشی بسیار فراگیرتر شده‌اند و اگر بتوانید مطالب مورد نیاز را در یک برنامه منسجم در دوره‌های آنلاین پیدا کنید، شما هم می‌توانید برنامه نویس شوید.

دامنه کار  و درآمد

کدنویسی فرآیند تبدیل منطق و نیازمندی‌ها به کد قابل درک توسط ماشین است. از سوی دیگر، برنامه نویسی نیازمند مطالعه و مفهوم سازی بسیاری از اجزای یک برنامه و حل مشکلاتی است که ممکن است در طول فرآیند ایجاد شود. اشکال زدایی، کامپایل، آزمایش و پیاده سازی جنبه‌های مهم فرآیند هستند. به همین دلیل است که حقوق و درآمد یک برنامه نویس بسیار بیشتر از یک کدنویس است.  

ارتباط با زبان برنامه نویسی

بخش‌های مختلف توسعه نرم افزار از جمله استفاده از دستورات زبان برنامه نویسی باید به درستی بهینه شود تا تبدیل برنامه به یک کد قابل اجرا و اصولی تبدیل شود. اما در بخش کدنویسی تنها کاری که لازم است انجام دهید رسیدگی به کدها و مقررات است. در نتیجه، برنامه نویسی پیچیده نیازمند درک عمیق‌تر زبان‌های برنامه نویسی است.

نتایج

مجموعه‌ای از دستورالعملهای ارائه شده به یک کامپیوتر با یک قطعه کد – صرف نظر از میزان بهینگی آن - از نتایج کدنویسی است. از طرف دیگر خروجی برنامه نویسی یک برنامه کاربردی کامل، یک محصول نرم افزاری یا یک وب سایت است.

یک کدنویس و برنامه نویس چگونه با هم کار می‌کنند؟

تا این زمان، امیدواریم که تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی و همچنین مواردی که هر دو شامل آن می‌شوند را متوجه شده باشید. بیایید ببینیم که این دو چگونه می‌توانند (و باید) با هم همکاری کنند. برای درک بهتر نحوه کار، سناریوی زیر را در نظر بگیرید. فرض کنید به شما وظیفه ایجاد اپلیکیشنی داده شده است که کمک می‌کند تا فعالیت‌ها یا هزینه‌های روزانه‌تان را ردیابی یا نظارت کنید. با کمک مراحل زیر و با استفاده از مفاهیم کدنویسی و برنامه نویسی، این ماموریت را کامل خواهید کرد:

• شما به یک برنامه نویس نیاز دارید که بتواند:
  • با کمک ابزارهایی مانند Trello ساختار کلی توسعه را طرح ریزی کرده و ویژگی‌های اصلی برنامه (آنچه کاربران از آن انتظار دارند) را یادداشت کند.
  • برنامه را با استفاده از ابزارهایی مانند Figma یا Adobe XD طراحی کند.
• نقش کدنویس بعد از تکمیل این مراحل شروع می‌شود:
  • کدنویس مفاهیمی را که برنامه ‌نویس تولید می‌کند، می‌گیرد و آن‌ها را به کد قابل فهم ماشین تبدیل می‌کند.
• سپس مجدد برنامه ‌نویس وارد می‌شود:
  • کد را بررسی می‌کند.
  • به دنبال ایرادات می‌گردد و آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که همه چیز درست کار می‌کند و کد نتایج دلخواه را تولید می‌کند.
  • اگر همه چیز بررسی شود، برنامه اکنون آماده استقرار و نگهداری است که آن هم برعهده برنامه نویس است.

این مثال ساده نشان می‌دهد که چگونه این دو نقش می‌توانند برای افزایش بهره وری ترکیب شوند. در نهایت، یک "کدنویس" و یک "برنامه نویس" همیشه دو شخص متفاوت نیستند. در بسیاری از پروژه‌ها همه این وظایف ممکن است توسط یک فرد انجام شود.

بهترین روش یادگیری کدنویسی و برنامه نویسی چیست؟

یکی از بهترین راه‌های یادگیری برنامه نویسی ثبت نام در یک دوره است. در این روش شما قادر خواهید بود به صورت حرفه‌ای و تحت نظارت مطالعه کنید و روی مبانی کدنویسی و برنامه نویسی تمرکز کنید. اگر تازه وارد زمینه برنامه نویسی کامپیوتر شدید، ابتدا در دوره‌های آشنایی با حوزه‌های مختلف برنامه نویسی شرکت کنید تا قبل از اینکه انرژی و زمان زیادی را بیهوده تلف کنید، بفهمید که آیا برای برنامه نویسی مناسب هستید یا نه و اینکه به چه زمینه‌ای علاقه دارید. برای مثال دوره آموزش برنامه نویسی موارد ضروری کدنویسی را آموزش داده و شما را با زمینه‌های مختلف آشنا می‌کند.   بعد از آن براساس زمینه‌ای که انتخاب کردید یک زبان برنامه نویسی را انتخاب کرده و نهایتا موارد موردنیاز برای برنامه نویس شدن در آن حوزه را یاد می‌گیرید. برای مثال اگر بخواهید در حوزه برنامه نویسی اندروید متخصص شوید می‌توانید جاوا یاد بگیرید. اگر می‌خواهید در مورد هوش مصنوعی یا یادگیری ماشین بیاموزید زبان برنامه نویسی پایتون یک نقطه عالی برای شروع است. یا برای برنامه نویسی بک اند، PHP انتخاب مناسبی است. برخی از محبوب‌ترین دوره‌ها که از قضا بسیار هم پردرآمد هستند عبارتند از:

• دوره php
• دوره طراحی وب
• دوره وردپرس
• دوره فلاتر
• دوره پایتون وب
• دوره علم داده و یادگیری ماشین

سوالات متداول

آیا برنامه نویسی همان کدنویسی است؟

کدنویسی زیرمجموعه ای از برنامه نویسی است که نیاز به استفاده از یک زبان برنامه نویسی قابل فهم توسط ماشین دارد. برنامه نویسی ایجاد نرم افزار یا محصولاتی است که از معیارهای خاصی پیروی می‌کنند و به هدف خاصی می‌رسند.

چرا باید کدنویسی و برنامه نویسی را یاد بگیرید؟

در سالهای اخیر تکنولوژی جهان را به گونه‌ای متفاوت تغییر داده است. رشد فناوری بسیار سریعتر از آن است که فکر می‌کنید. همه این تغییرات به دلیل توسعه نرم افزار است. وقتی به این نرم افزارها فکر می‌کنید، اولین مفاهیم که به ذهنتان می‌رسد کدنویسی و برنامه نویسی است. با کمک این دو، همه چیز به شکل بهتری در می‌آید. این مهارت‌ها تاثیر زیادی بر شغل فرد دارند و ثابت کرده‌اند که به راحتی می‌توانند هر چیزی را تغییر دهند.

ابتدا چه چیزی را باید یاد بگیرید - کد نویسی یا برنامه نویسی؟

شما باید کار را با یادگیری کدنویسی شروع کنید، زیرا کدنویسی اولین گام در توسعه یا برنامه نویسی است. اگر می‌خواهید برنامه نویس شوید، باید نحوه درست کد نوشتن را یاد بگیرید.

آیا یادگیری کدنویسی و برنامه نویسی سخت است؟

اگر از منبع درست استفاده کنید برنده خواهید بود. همانند آشپزی یا نجاری، کدنویسی نیز به عنوان یک توانایی منحصر به فرد در نظر گرفته می‌شود. این درست است که شروع یادگیری هرکاری در ابتدا کمی سخت و زمانبر است اما کدنویسی به طور مستقیم با توانایی حل مساله در ارتباط است و آن را تقویت می‌کند؛ پس هرچه بیشتر پیش بروید روند یادگیری راحت‌تر شده و از سوی دیگر، در زندگی واقعی نیز اثر مثبت آن را می‌بینید. بعد از آن کافی است تا سرفصلهای مربوط به انتشار یک برنامه کاربردی را بگذرانید تا بتوانید کد خود را در اختیار عموم قرار دهید.

چگونه می‌توان مهارت‌های کدنویسی و برنامه نویسی را بهبود داد؟

استراتژی یادگیری خود را بهبود بخشید: حواستان به چیزی باشد که یاد می‌گیرید. حتما هر چندوقت یکبار مطالب آموخته شده را مجدد مرور کنید. در غیر این صورت، شما هرگز قادر نخواهید بود مسائل را مدیریت کرده و مهارت‌های اشکال زدایی خود را بهبود بخشید. کد خود را خوانا کنید و برای یادگیری بیشتر کد نوشته شده سایر توسعه دهندگان دیگر را بخوانید. طوفان فکری نیز برای مهارت در زمینه‌های برنامه نویسی واقعا مفید است.

جمع بندی

در این مقاله درمورد تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی صحبت کردیم. بسیاری از مردم کدنویسی را با برنامه نویسی اشتباه می‌گیرند. امیدواریم پس از خواندن این مقاله در مقایسه کدنویسی با برنامه نویسی در جنبه‌های مختلف، موافق باشید که آنها بسیار متفاوت هستند. توسعه هر محصول نرم افزاری هم نیاز به کدنویسی و هم نیاز به برنامه نویسی دارد. هرچند یادگیری به نظر دشوار و زمانبر است، اما وقتی وارد آن شوید، متوجه می‌شوید که برنامه نویسی نیز مانند هر مهارت دیگری است. شاید کدنویسی در ابتدا عجیب و غریب و ناآشنا به نظر ‌رسد، اما هرچه در آن عمیق‌تر شوید، کار آسان‌تر می‌شود. هنگام یادگیری مفاهیم، بهتر است همزمان کدنویسی کنید. سعی کنید در هر موضوع مقالات وبلاگ را نیز بخوانید تا درک عمیق‌تری از مسائل داشته باشید. اگر در مورد تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی سوال، نظر یا تجربه‌ای دارید می‌توانید از بخش نظرات آن را با ما و سایر دوستان سون لرنی به اشتراک بگذارید.