در مقاله ی رابط کاربری یا UI چیست به بررسی مفهوم طراحی رابط کاربری و نیازهایی پرداختیم که می‌تواند شما را به یک طراح رابط کاربری حرفه ای تبدیل کند. اما یک طراح UI خوب بدون دانش UX و CX راه به جایی نخواهد برد. بنابراین تصمیم گرفتیم در این مطلب درباره UX و CX هم صحبت کنیم و سپس به بررسی تفاوت uiو ux و cx بپردازیم.

هنگام فعالیت در حوزه طراحی، توسعه، تجارت و بازاریابی دیجیتال، بسیاری از اصطلاحات مورد استفاده برای توصیف تجربه ی کار با محصول و چگونگی ارتباط آن با کاربران یا مشتریان را می‌شنویم. از پرکاربردترین این مفاهیم می‌توان به رابط کاربری، تجربه ی کاربری و تجربه ی مشتری اشاره کرد. این سه اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند معانی متفاوتی برای افراد مختلف داشته باشند، با این وجود سعی کردیم تا یک دید مشترک از آن‌ها را که امروزه بین طراحان مرسوم‌تر است، توضیح دهیم.

UI چیست؟

رابط کاربری (User Interface) که به اختصار UI نامیده می‌شود، مجموعه ای اصولی برای طراحی‌های گرافیکی است تا بتوان با در نظر گرفتن نیازمندی‌های کاربران، سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را با حفظ کیفیت و زیبایی طراحی کرد.

بسیاری از طراحان ممکن است رابط کاربری را چالشی برای ارائه یک طراحی زیبا و چشمگیر بدانند و آن را در زیبایی خلاصه کنند اما همان طور که گفتیم، این نیاز کاربران است که حرف اول را می‌زند. اگر کاربران سادگی را ترجیح دهند، پس داشتن اپلیکیشنی با طراحی پیچیده و خوش رنگ و لعاب ممکن است یک شکست محسوب شود. همه ی اجزای یک صفحه مانند عکس، متن، دکمه‌ها و حتی رنگ و هرچیزی که در طراحی شما قرار دارد، نیاز به هماهنگی کامل با اصول طراحی کاربری دارد.

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و فراگیر شدن استفاده از سایت‌ها و گوشی‌های هوشمند، توجه به طراحی کاربرپسندی که بتواند مخاطبان را راضی نگه دارد ضروری به نظر می‌رسد.  بهبود تعامل انسان با کامپیوتر نقطه ی عطفی است که طراحان UI برای آن تلاش می‌کنند. تا اینکه کاربران بتوانند به راحتی با سیستم‌های نرم افزاری کار کنند و بروز مشکل سیستمی، خلل چندانی در کار آن‌ها وارد نکند. به طور خلاصه کار طراحان رابط کاربری عبارت است از:

• با تکیه بر اصول تجربه کاربری یا UX (که در بخش بعد درمورد آن بیشتر صحبت می‌کنیم) و شناخت نیازهای کاربر، مسیری را برای سایت یا اپلیکیشن طراحی کنند که کاربر به راحتی بتواند از سیستم استفاده کند.

• سپس با ابزارها و زبان‌های لازم اقدام به پیاده سازی و طراحی المان‌های این صفحات کنند.

به عنوان مثال وقتی قصد جستجوی مطلبی دراینترنت را دارید به سراغ گوگل می‌روید و گوگل چه چیزی به شما نشان می‌دهد؟ یک صفحه ی خالی  بدون هیچ المان اضافه ای که کادری برای جستجو دارد. این دقیقا همان چیزی است که شما نیاز دارید.

برای درک بیشتر تفاوت UI و UX و CX ، در شکل زیر نمودار رابط کاربری، تجربه ی کاربری و تجربه ی مشتری آورده شده و روابط بین آنها مشخص شده است:

UX چیست؟

واژه ی UX برای اولین بار در دهه ی ۹۰ مطرح شد. تجربه ی کاربری (User Experience) به نوعی، فرایند کلی تولید یک محصول محسوب می‌شود و UI می‌تواند زیرشاخه ای از آن باشد. به طور خلاصه تجربه کاربری علاوه بر رفع نیازهای کاربران، تاکید زیادی بر راحتی سیستم‌ها دارد به گونه ای که کاربر به سختی ترجیح بدهد سیستم فعلی را با نرم افزار دیگری جایگزین کند.

تجربه ی کاربری نقشه ی راهی است که کمک می‌کند تا محصول نرم افزاری طبق خواسته ی کاربر طراحی شود. UX بر طراحی محیط، سرویس‌ها و فرایندهای یک محصول متمرکز است و هدفش ارائه ی راه حل و بالا بردن سطح رضایت کاربر می‌باشد. در تجربه کاربری مهم‌ترین مرحله، شناخت نیاز کاربر است و هماهنگی طراحی با این نیازها، باید به گونه ای باشد که کاربر به هدف خود برسد و از کار کردن با سیستم لذت ببرد.

از طرفی رضایت و وفاداری متقابل کاربر، برگ برنده ای برای صاحبان محصول و شرکت‌ها خواهد بود. یک طراح UX علاوه بر شناخت برند و هویت یک سازمان، به شناخت مخاطبان می‌پردازد و تلاش دارد راهی پیدا کند تا مخاطبان را جذب کرده و اهداف سازمان را پیش ببرد.

در آخر باید توجه داشت که یک تجربه ی کاربری می‌تواند با چند رابط کاربری مورد استفاده قرار گیرد و یک رابط کاربری نیز می‌تواند چندین تجربه ی کاربری با یک برند داشته باشد. به مجموعه ی کامل از این موارد تجربه ی مشتری گفته می‌شود که در ادامه بیشتر با آن آشنا می‌شویم.

بیشتر بخوانید: نویسنده UX کیست؟ معرفی شغل UX Writing

CX چیست؟

بالاترین و وسیع‌ترین مفهوم در بین این سه، تجربه ی مشتری (Customer Experience) است و UX زیرمجموعه ای از آن به حساب می‌آید. تجربه ی مشتری شامل هر چیزی است که مربوط به مشتری می‌شود؛ مانند برند، تبلیغات، خدمات، فروش و محصولات و ... .

هدف تجربه ی مشتری ایجاد یک ارتباط محکم بین مشتری و خود برند و ارائه ی یک تجربه ی جامع و مثبت به مشتریان است. برای درک بهتر این مفهوم، کافی است تصور کنید با مشتری همراه هستید: در هر مرحله مشتری چطور به برند فکر می‌کند و چند عامل موثر در تجربه ی او وجود دارد و چگونه یک ارتباط موثر متقابل رخ می‌دهد. برای مثال اگر خرید از یک سوپرمارکت به صورت حضوری و همچنین غیرحضوری یا آنلاین را در نظر بگیریم و همچنین ایمیل‌ها و تبلیغات مرتبط به بازاریابی و خدمات دیگری از قبیل بیمه را به آن اضافه کنیم، تمامی این‌ها تجربه ی مشتری را شکل می‌دهند.

تفاوت ui و ux

در ادامه ی مقاله ی تفاوت UI و UX و CX ابتدا تفاوت UI و UX و سپس تفاوت UX و CX را بررسی می‌کنیم.

UI و UX ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند و کاملا وابسته به یکدیگر هستند. تجربه کاربری بدون UI چیزی برای نمایش و عرضه به کاربران ندارد و رابط کاربری نیز بدون UX قابل استفاده نیست. تفاوت این دو را می‌توان در جنبه‌های گوناگون بررسی کرد:

تفاوت در تحقیقات

تحقیق از کاربران تقریبا در تمامی این فرایند وجود دارد. این فرایند به طور کامل نیاز به تعامل با کاربر دارد و پس از شناخت اولیه ی مخاطبان، طرح اولیه ی نرم افزار پیاده سازی می‌شود. در این مرحله نیز قبل از تکمیل UI، تیم تحقیقات تلاش می‌کند با جمع آوری نتایج حاصل از تست‌های عملی نواقص را برطرف کند. شاید با نرم افزار مارول (Marvel) آشنایی داشته باشید.

با استفاده از این نرم افزار می‌توان طرح‌های اولیه از طراحی UX را به همراه پروتوتایپ (Prototype) پیاده سازی کرده و در اختیار افراد مختلف قرار داد و از آن‌ها خواست فرایندی مانند ثبت نام را تا آخر انجام دهند و نظرات خود را حین کار با آن اعلام کنند. این مرحله که تست کاربردپذیری (Useability Testing) نام دارد در بهینه سازی طراحی، تاثیر زیادی داشته و می‌تواند پیاده سازی را سرعت دهد.

فاز تحقیقات در بخش UI شامل بررسی نرم افزارهای مشابه نیز می‌شود. باید نرم افزارهای تولید شده در زمینه ی موردنظر بررسی شوند و نقاط ضعف و قوت آن‌ها شناخته شوند. این کار می‌تواند مانند یک مشاوره ی فنی در پیاده سازی طراحی UI محسوب شود و از اشتباهات تکراری جلوگیری کند.

تفاوت در مفهوم

UX تعیین می‌کند که تعامل کاربر با یک نرم افزار چگونه باید باشد. در حالی که UI بر این نکته تمرکز دارد که این ارتباط یا همان رابط کاربری، چگونه به نمایش گذاشته می‌شود. طراحان UX مشخص می‌کنند که طراحی صفحات شامل چه المان‌ها و دکمه هایی باشد در حالی که تیم UI روی ظاهر و کیفیت گرافیکی این المان‌ها کار می‌کند.

UI رابطه ی نزدیک‌تری با گرافیک دارد، اما UX بیشتر به تحلیل و آنالیزهای فنی سیستم می‌پردازد. این دو تیم نیاز به تعامل دائمی دارند زیرا توسعه دهنده ی رابط کاربری یک برنامه، بدون خط و مشی مشخصی که تیم UX باید آن را تعیین کند قادر به طراحی کاربردی یک محصول نیست. از طرفی در UX نیز باید ملاحظات پیاده سازی UI در نظر گرفته شود.

در مرحله ی پیاده سازی نهایی، فاز تجربه کاربری بر طراحی رابط کاربری مقدم است. زیرا تیم UX طی عملیات تحقیق بازار و با شناخت کامل از اهداف شرکت و نوع مخاطبان و سایر عوامل اقدام به طراحی و پیاده سازی طرح اولیه می‌کند. طرح اولیه پس از تصویب به شکلی کاملا ساده و آزمایشی طراحی می‌شود (Sketch) تا با بررسی و تست آن، از پیش آمدن اشتباهات و نواقص جلوگیری شود. بعد از انجام تعییرات نهایی، فرایند طراحی UI آغاز می‌شود..

تفاوت در تصمیم گیری

UX درباره ی اهداف شرکت و نیازهای مخاطبان فکر می‌کند و فرایند را به گونه ای جهت دهی می‌کند که این دو گروه به خواسته ی خود برسند و از UI کمک می‌گیرد تا این مسیر را به شکل دکمه، متن و یا هر چیزی دیگری به کاربر نشان دهد.

ممکن است به فکر طرح‌های متنوع و جدید برای UI یک اپلیکیشن بود در حالی که تحقیقات UX نشان دهد که کاربران نمی‌توانند با سبک‌های جدید ارتباط برقرار کنند و همچنان سبک‌های قبلی را ترجیح دهند. خلاقیت و نوآوری اگر بدون شناخت باشد ممکن است باعث شکست یک پروژه شود. بنابراین ایجاد هرگونه تغییر در سلیقه ی کاربران، باید دلیل بسیار محکمی داشته باشد.

تفاوت‌های UX و CX

تفاوت‌های UX و CX را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• یکی از تفاوت‌های اصلی این است که تمرکز UX بر کاربر نهایی است، یعنی فردی که از محصول یا سرویس استفاده می‌کند. در حالی که CX روی مشتری تمرکز می‌کند. اغلب مشتریان از محصول یا سرویس نیز استفاده می‌کنند، اما ممکن است آن‌ها را از طرف شخص دیگری بخرند.

• مفهوم CX بیشتر در مواردی که دارای پس زمینه ی بازاریابی هستند ظاهر می‌شود و UX در مواردی مانند طراحی و یا روان شناسی به کار می‌رود.

• CX اغلب بر افزایش درآمدها از طریق تبلیغات، بهبود خدمات مشتری و ایجاد یک برند قوی‌تر تمرکز دارد. درحالی UX تمایل دارد از این موارد آگاه باشد و صرفا از آنها استفاده کند.

• CX به کل تجربه از جمله تمام کانال‌های مرتبط با برند توجه می‌کند در حالی که UX مختص به یک برنامه یا وب سایت خاص است.

• CX به طور سنتی اصطلاحی است که بیشتر در صنایع وابسته به خدمات مانند مهمان نوازی و خرده فروشی استفاده می‌شود، جایی که ایده هایی مانند نقشه کشی خدمات و طرح‌های وفاداری مشتری اجرا می‌شود در حالی که UX به محصولات دیجیتال اشاره می‌کند.

• در CX قشر عظیمی از افراد بررسی می‌شوند تا مشخص شود که آن‌ها به چه محصولات یا خدماتی فکر می‌کنند، در حالی که در UX تاکید بیشتری بر جذب گروه‌های کوچک‌تر مردم دارد.

شباهت‌های UI و UX و CX

تا اینجای مقاله تفاوت UI و UX و CX را بررسی کردیم در ادامه به شباهت‌های این سه مورد اشاره می‌کنیم.

هرچند UX و UI زیرمجموعه ی  CX و تجربه ی مشتری از برند قرار می‌گیرند، با این حال، هر سه مفهوم به یک اندازه مهم هستند. اگر مردم نتوانند محصول را درک کنند، بسیار بعید است که مشتری شوند. از طرف دیگر می‌توان یک محصول فوق العاده منتشر کرد اما خدمات مشتریان وحشتناکی داشت و به راحتی مشتریان وفادار خود را از دست داد. یک تجربه ی مشتری بزرگ و کارآمد تنها زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که در هر سه مفهوم موفق عمل کرد.

همچنین باید توجه داشت که اگرچه تفاوت هایی بین CX و UX وجود دارد اما این دو مفهوم رابطه ی تنگاتنگی با هم دارند و روز به روز به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شوند؛ زیرا تکنولوژی بیشتر به زندگی روزمره ی ما تبدیل می‌شود. ما در حال ورود به دنیایی هستیم که در آن مردم انتظار یک تجربه ی یکپارچه از طریق وب سایت، برنامه ها، و فروشگاه‌های فیزیکی را دارند و این در حالی است که رفته رفته اینترنت اشیا تبدیل به بخشی از زندگی روزمره می‌شود. لذا این مفاهیم به هم نزدیک‌تر می‌شوند و نباید به تنهایی در نظر گرفته شوند. هر کدام از این مفاهیم سعی می‌کنند تا ارائه تجارب و ارزش بهتر شود؛ در حالی که در نهایت منجر به افزایش سود شوند.

چند توصیه ی مهم در حوزه ی UI و UX و CX

در این بخش پایانی یک نقل قول از بورکا (Burka) را آورده ایم:

" چیزی درست نکنید مگر اینکه هم ضروری و هم مفید باشد؛ اما اگر هم ضروری و هم مفید باشد، تردید نکنید که آن را زیبا بسازید."

در ادامه مروری بر توصیه‌های مهم در این حوزه خواهیم داشت:

• مهمترین چیز، رفع نیاز مشتری و کاربر است.

• تمرکز بر طراحی قبل از شروع پیاده سازی

• سادگی و وضوح باید متعادل شود.

• اطمینان حاصل کنید که همه چیز مشخص و قابل درک است.

• ایجاد اعتماد

• تجربیاتی را که می‌خواهید با دوستانتان به اشتراک بگذارید، ایجاد کنید.

• بیش از حد به جزییات توجه نکنید؛ هدف سادگی است.

• کاربران با یک هدف خاص وارد وب سایت شما می‌شوند، آنها را فراری ندهید.

• هرچقدر پیچیدگی بیشتری را بتوانید کاهش دهید، کارآمدتر خواهید بود و می‌توانید پیام خود را منتقل کنید.

جمع بندی

همان طور که از صحبت‌های بالا نتیجه گیری می‌شود، UI تنها بخشی از فرایند تجربه کاربری است و کاملا به تصمیمات و تجربیات این مرحله بستگی دارد. UX بسیار قدرتمند است و در موارد بسیاری با یک فرایند UX مطمئن و یک UI متوسط، می‌توان نتیجه ی بسیار خوبی به دست آورد در حالی که عکس این مسئله صحت ندارد. همچنین آموختیم مجموعه ی جامع مفاهیم ارتباط مشتری با محصول، CX نام دارد. UI، UX و CX بخش مهمی از طراحی وب را تشکیل می‌دهند. اگر سوالی در مورد این مقاله دارید آن را با ما درمیان بگذارید.

در دوره آموزش ui سون لرن در مورد تفاوت UI و UX و CX بیشتر صحبت می‌کنیم. با شرکت در این دوره در مدت 6 ماه به یک طراح رابط کاربری تبدیل می‌شوی که آماده ی استخدام، دریافت پروژه و پیاده سازی رابط کاربری اپلیکیشن و سایت هستی.