لینکهای UGC (یا همون لینکهای محتوای تولید شده توسط کاربر) همون لینکهایی هستن که توی نظرات مشتریها، کامنتهای وبلاگ یا هر نوع محتوایی که توسط بازدیدکنندهها و کاربران تصادفی ساخته میشه، پیدا میشن.
اگه سایتت به کاربران اجازه میده که خودشون محتوا ارسال کنن، خیلی مهمه که به لینکهایی که اونا میذارن ویژگی UGC (یعنی rel="ugc") رو اضافه کنی. اینطوری گوگل متوجه میشه که تو مسئول محتوای اون صفحهای که بهش لینک دادن نیستی و اون لینک رو به عنوان یه محتوای تبلیغاتی یا اسپانسرشده در نظر نمیگیره.
حالا ببینیم چطور و کِی باید از این ویژگی استفاده کنیم و چرا انقدر مهمه.
ویژگی لینک UGC (همون "rel="UGC) که مخفف User-generated content هست یه مقدار HTML هست که نشون میده این لینک رو کاربر ساخته، نه خودت. یعنی تو این لینک رو ایجاد نکردی و مسئولیت محتوای صفحهای که بهش لینک شده رو هم به عهده نمیگیری.
اینکه به گوگل بگی لینک رو کاربر ساخته خیلی مهمه، چون گوگل به لینکها به چشم یه "رأی اعتماد" نگاه میکنه. اگه به سایتهای بیکیفیت لینک بدی، ممکنه رتبه سایتت توی نتایج جستجو خراب بشه.
کد HTML لینک UGC توی سایتت این شکلیه:
<a href="http://www.yourwebsite.com/" rel="ugc">Link text</a>
برای مقایسه، یه لینک ساده بدون هیچ ویژگیای این شکلیه:
<a href="https://yourwebsite.com">Link text</a>
علاوه بر ویژگی UGC، دو ویژگی دیگه هم داریم: nofollow و sponsored.
همونطور که UGC به گوگل کمک میکنه بفهمه لینک رو کاربر ساخته، اون دو تا ویژگی دیگه هم به گوگل اطلاعات بیشتری در مورد لینکهای توی محتوای سایت میدن.
ویژگی nofollow به گوگل میگه که نمیخوای سایتت با اون دامنهای که بهش لینک دادی، ارتباط داشته باشه.
اینم یه نمونه لینک nofollow:
<a href="https://yourwebsite.com" rel="nofollow">Link text</a>
ویژگی sponsored هم به گوگل میگه که این لینک بخشی از یه تبلیغ، اسپانسرشیپ یا قراردادیه که بابتش پول گرفتی.
اینم نمونه لینک sponsored:
<a href="https://yourwebsite.com" rel="sponsored">Link text</a>
ویژگی UGC تاثیر مستقیم و بزرگی روی رتبهبندیهای موتور جستجو نداره. وقتی یه وبسایت به سایت دیگهای لینک میده، معمولاً مقداری از اعتبار خودش رو به اون صفحه منتقل میکنه و این میتونه رتبه اون صفحه رو توی نتایج جستجوی گوگل بالا ببره.
اما وقتی لینکی ویژگیهای "rel="ugc"، rel="sponsored یا "rel="nofollow داشته باشه، این انتقال اعتبار اتفاق نمیافته. یعنی این لینکها معمولاً فایده مستقیمی برای سئو ندارن.
البته گوگل الان این ویژگیها رو بهعنوان "سرنخ" در نظر میگیره. یعنی ممکنه با وجود ویژگی UGC، گوگل همچنان لینک رو توی سیستم رتبهبندی خودش بررسی کنه.
گوگل همچنین اعلام کرده که این ویژگیها رو برای شناسایی الگوهای لینکهای غیرطبیعی یا اسپم تجزیهوتحلیل میکنه. مثلاً، بعضی از مدیران سایتها توی کامنتهای بلاگها یا فورومها اسپم میذارن همراه با لینک به سایت خودشون، با هدف فریب موتورهای جستجو و بالا بردن ترافیک سایتشون.
در بعضی موارد، لینکهای UGC میتونن بهطور غیرمستقیم روی سئو تاثیر بذارن. مثلاً، اگه لینکهای UGC مرتبط از منابع معتبر (مثل بررسی محصول توی سایت CNET) به سایتت اشاره کنن، میتونن ترافیک و تعامل بیشتری ایجاد کنن.
اما دقت کن که لینک دادن به سایتهای اسپم میتونه به سئوی سایتت آسیب بزنه. پس اگه سایتت اجازه ارسال لینکهای تولید شده توسط کاربران رو توی کامنتها، مقالات یا نظرات مشتریها میده، حتماً ویژگی UGC رو به اون لینکها اضافه کن.
(بیشتر پلتفرمهای کامنتگذاری بهطور خودکار ویژگی UGC رو به لینکهای قرارگرفته توی کامنتهای کاربرها اضافه میکنن یا امکانش رو فراهم میکنن که این کار رو انجام بدی.)
لینکهای UGC یا همون User-Generated Content، لینکهایی هستن که کاربرا به طور مستقیم در سایتها ایجاد میکنن؛ مثلاً توی کامنتها، فورومها یا نقد و بررسیهای کاربران. اگر بخوای ببینی چه لینکهای UGC به یک سایت اشاره میکنن، چند روش ساده و ابزار مختلف وجود داره که میتونی ازشون استفاده کنی. این اطلاعات خیلی به درد بخور هست، مخصوصاً وقتی که داری روی استراتژی سئو خودت کار میکنی یا میخوای رقبای خودت رو بررسی کنی. بیا ببینیم چطور میتونی این لینکها رو پیدا کنی!
برای پیدا کردن سریع لینکهای UGC، میتونی از ابزار Backlink Analytics توی Semrush استفاده کنی. این اطلاعات میتونه زمانی که داری رقبای خودت رو بررسی میکنی یا میخوای یه دامنه بخری، حسابی به دردت بخوره.
اگه یه دامنه پر از لینکهای UGC از سایتهای بیربط یا مشکوک داشته باشه، ممکنه اون سایت درگیر فعالیتهای اسپمگونه باشه. پس بهتره قبل از خریدش یه کم بیشتر فکر کنی.
برای پیدا کردن لینکهای UGC، اول اسم دامنهای که میخوای (چه دامنه خودت و چه رقبا) رو توی Backlink Analytics وارد کن و روی گزینه "Analyze" کلیک کن.
Semrush اون دامنه رو اسکن میکنه و لینکهایی که بهش اشاره کردن، یا همون بکلینکها (لینکهای ورودی)، رو برات نمایش میده.
بعد یه نمای کلی از پروفایل لینکهای سایت، ترافیک ارگانیک، صفحات برتر و یه سری اطلاعات دیگه بهت میده.
حالا روی تب "Backlinks" کلیک کن.
تو این صفحه، همه لینکهایی که به اون دامنه اشاره کردن رو میبینی. از اینجا میتونی لینکها رو بر اساس وضعیت (مثل "فعال"، "جدید" یا "از دست رفته")، ویژگی، جایگاه و یه سری معیار دیگه فیلتر کنی.
بعد برو به قسمت نمودار "Link Attributes" و روی نوار یا عدد کنارش که نوشته "UGC" کلیک کن.
حالا Semrush همه لینکهای UGC که به اون وبسایت اشاره کردن رو بهت نمایش میده.
این اطلاعات میتونه بهت یه بینش خوبی درباره رقبات بده. مثلاً میتونی ببینی آیا راهی هست که از سایتهایی که به اونا لینک UGC دادن، تو هم لینک بگیری یا نه.
یکی دیگه از ابزارهای قوی برای پیدا کردن لینکهای UGC، ابزار Ahrefs هست. این ابزار هم بهت کمک میکنه تا بکلینکهای سایتها رو بررسی کنی و لینکهایی که تگ UGC دارن رو به راحتی پیدا کنی.
Ahrefs اطلاعات جامعی درباره وضعیت لینکها، منبع لینک و حتی وضعیت فعال یا غیرفعال بودن اونها بهت میده.
اگر به دنبال روشی رایگان برای پیدا کردن لینکهای UGC به سایت خودت هستی، Google Search Console یکی از بهترین گزینههاست. هرچند Google Search Console به اندازه Semrush یا Ahrefs دقیق نیست، ولی همچنان اطلاعات پایهای خوبی در مورد لینکهای ورودی سایتت بهت میده.
اگه به ابزارهای حرفهای دسترسی نداری یا نمیخوای از اونها استفاده کنی، یه روش سادهتر هم وجود داره. میتونی به سایتهایی که میخوای بررسی کنی، سر بزنی و به صورت دستی لینکهایی که توی نظرات، کامنتها یا فورومها قرار داده شدن رو چک کنی.
چطوری؟ با استفاده از ویژگیهای مرورگر مثل Inspect Element. روی لینک کلیک راست کن، گزینه Inspect یا بررسی رو بزن و HTML اون لینک رو ببین. اگر توی کد لینک عبارت "rel="ugc رو دیدی، یعنی اون لینک یه لینک UGC هست.
پیدا کردن لینکهای UGC خیلی بهت کمک میکنه تا بهتر بتونی استراتژی سئوی سایتت رو بهینهسازی کنی. اگر سایتت پر از لینکهای اسپم یا بیکیفیت باشه، گوگل ممکنه جریمت کنه یا رتبه سایتت توی نتایج جستجو بیاد پایین. اما از طرفی، لینکهای UGC از منابع معتبر و مرتبط میتونن ترافیک خوبی به سمت سایتت بیارن.
اگه رقبای تو لینکهای UGC زیادی از سایتهای معتبر دارن، میتونی بفهمی که چطوری اونها تونستن از این سایتها لینک بگیرن و برای خودت هم یه استراتژی مشابه درست کنی.
هر سه ویژگی لینک—UGC، Sponsored و Nofollow—کاربردهای متفاوتی دارن. هر کدوم از این ویژگیها به گوگل میگه که چه نوع لینکی روی صفحت هست و چطور باید باهاش برخورد کنه. البته همیشه هم نیاز نیست که از ویژگیهای لینک استفاده کنی. مثلاً، اگه میخوای اعتبار سایتت رو به یه صفحه دیگه از سایت خودت منتقل کنی، میتونی از ویژگی خاصی استفاده نکنی.
بیایید ببینیم چطور میتونی از این ویژگیها استفاده کنی تا گوگل بهتر محتوای سایتت رو درک کنه.
اگه سایتت با WordPress ساخته شده، میتونی از پلاگینها برای اضافه کردن خودکار ویژگی "rel="ugc به نظرات و نقدهایی که بازدیدکنندهها میذارن استفاده کنی. چند تا پلاگین که برای این کار خوب کار میکنن، اینا هستن:
فرض کن سایتت به بازدیدکنندهها اجازه میده که محتوا یا نقد و بررسی بنویسن. با استفاده از AIOSEO، میتونی ویژگی UGC رو به لینکهایی که توی پستهاشون میذارن اضافه کنی. مثل این:
همچنین، پلاگین UGC Comments رو نصب کن تا بهصورت خودکار ویژگی "rel="ugc رو به لینکهایی که توی کامنتها گذاشته میشن، اضافه کنه:
حالا هر صفحهای که تو سایتت نظرات کاربرها رو داره باز کن.
روی صفحه کلیک راست کن و گزینه View page source رو انتخاب کن.
اگه توی نظرات لینک باشه، میتونی ببینی که بهشون ویژگی UGC اضافه شده.
وقتی بابت لینک دادن به یه سایت پول گرفتی، باید به اون لینک تگ "sponsored" اضافه کنی.
فرض کن یه شرکت بهت پول داده تا توی پست بعدیت به محصول جدیدشون لینک بدی. برای هر بار لینک دادن به اون محصول، باید از "rel="sponsored استفاده کنی تا به موتورهای جستجو بگی که این لینک پولی بوده.
مثلاً لینک به این شکل خواهد بود:
<a href="http://www.yourwebsite.com/" rel="sponsored">Link text</a>
همین کار رو زمانی که داری به سایتهای دیگه توی نقدهای اسپانسری، تبلیغات یا پستهای مشارکتی لینک میدی، انجام بده.
ابزار Backlink Analytics توی Semrush هم بهت کمک میکنه تا لینکهای sponsored یه سایت رو بررسی کنی.
با این کار میتونی بهتر متوجه بشی که رقیبات چه پیامها یا پیشنهاداتی دارن و با چه برندها، اینفلوئنسرها یا محصولات دیگهای همکاری میکنن.
فقط کافیه اسم یه دامنه رو وارد کنی و بعد به تب Backlinks بری.
حالا از منوی فیلتر، گزینه Sponsored رو انتخاب کن تا لینکهای sponsored که به اون دامنه اشاره کردن رو ببینی.
روی تب Active کلیک کن تا لینکهایی که از دست رفتن، حذف بشن و فقط لینکهای فعال رو ببینی.
برای مثال، سایت MyProtein حدود ۲۳۰۰ لینک sponsored داره، که دو تا از اونها از یه مقاله در سایت The Telegraph به دست اومده.
اگه تو حوزه نوشیدنیهای پروتئینی فعالیت میکنی، ممکنه بخوای با The Telegraph تماس بگیری و خودت هم یه لینک sponsored اونجا بذاری.
همچنین، میتونی از Backlink Analytics برای بررسی لینکهای sponsored که به سایت خودت اشاره کردن استفاده کنی. اینجوری مطمئن میشی که شرکای تجاریت طبق قرار به سایت یا محصولاتت لینک دادن.
وقتی نمیخوای گوگل لینکی رو به سایتت مرتبط کنه، باید از ویژگی "rel="nofollow استفاده کنی. این نوع لینکها میتونن شامل موارد زیر باشن:
یه نمونه لینک nofollow این شکلیه:
<a href="https://yourwebsite.com/" rel="nofollow">Link text</a>
ویژگی nofollow بهنوعی یک راهحل همهکاره هست؛ یعنی میتونی هر لینکی رو که نمیخوای گوگل بهحساب بیاره، این ویژگی رو بهش اضافه کنی، حتی لینکهای UGC.
همچنین میتونی از ابزار Backlink Analytics برای پیدا کردن لینکهای nofollow سایت خودت یا سایتهای دیگه استفاده کنی.
این بار باید روی تبهای Nofollow و Active کلیک کنی تا فقط لینکهای فعال رو ببینی.
برای مثال، سایت MyProtein یه لینک nofollow از Muscle & Fitness داره.
سایت Muscle & Fitness یه مقاله درباره بهترین و بدترین پودرهای پروتئین وی داره و محصول Impact Whey از MyProtein رو بهعنوان یکی از بهترینها معرفی کرده.
اون لینک nofollow به شکل یه تصویر قابل کلیک از محصوله که کاربر رو به صفحه محصول برند میبره.
لینکهای nofollow بهاحتمال زیاد مستقیماً روی رتبهبندی موتورهای جستجو تاثیر ندارن، اما میتونن ترافیک سایتت رو بالا ببرن. وقتی افراد بیشتری محتوای تو رو کشف کنن، ممکنه شاهد افزایش تعامل و درآمد باشی.
با این توضیحات، بهتره از ابزار Backlink Analytics استفاده کنی تا ببینی چه سایتهایی به رقبای تو لینک دادن. حتی اگه اون سایتها از تگ nofollow استفاده کنن، ممکنه باز هم موافقت کنن به صفحات تو لینک بدن.
اگه دوست داری بیشتر درباره سئو یاد بگیری و تو این حوزه یه متخصص بشی، حتماً یه سر به دوره متخصص سئو ما بزن. این دوره میتونه کمکت کنه که تکنیکها و استراتژیهای حرفهای سئو رو یاد بگیری و به رشد سایتت سرعت بدی!
لینکهای dofollow (که خیلی وقتا فقط بهشون میگن "follow") همون لینکهای سادهای هستن که هیچ ویژگی خاصی ندارن. وقتی از این لینکها استفاده میکنی، داری به گوگل میگی که به صفحهای که بهش لینک دادی، اعتماد داری.
مثلاً یه نمونه لینک follow که از یه سایت دیگه به سایتت اشاره میکنه، این شکلیه:
<a href="https://yourwebsite.com/">Link text</a>
این نوع لینکها اعتبار یا همون "link juice" رو به صفحهای که بهشون اشاره شده منتقل میکنن و در نتیجه میتونن رتبه سایتت رو توی موتورهای جستجو بهتر کنن.
فرض کن تو یکی از پستهات از یه سری کارشناسان معتبر نقلقول آوردی. از اونجایی که به اطلاعات اونها اعتماد داری، میتونی با خیال راحت از لینکهای follow برای صفحاتشون استفاده کنی.
همینطور، میتونی لینکهای follow رو برای منابع معتبر دیگه مثل مقالات علمی بررسیشده، نقدهای بیطرفانه، سازمانهای دولتی یا منابع قابلاعتماد دیگه بذاری.
برای پیدا کردن لینکهای follow میتونی از ابزار Backlink Analytics توی Semrush استفاده کنی. اینکه بدونی چندتا لینک follow داری (یا رقیبات دارن) میتونه برای کمپینهای روابط عمومی، تحقیق رقبا یا نظارت بر برند خیلی مفید باشه.
ابتدا اسم دامنهای که میخوای بررسی کنی رو وارد کن. بعد از اون روی تب "Backlinks" کلیک کن.
حالا به قسمت Backlinks برو و از منوی فیلتر گزینه Follow رو انتخاب کن. روی تب Active هم کلیک کن تا فقط لینکهای فعال نمایش داده بشه.
حالا لینکهای follow که به اون دامنه اشاره کردن رو چک کن.
مثلاً، برند مراقبت از پوست Paula's Choice حدود 1.8 میلیون لینک follow از سایتهای USA Today، The New York Times، Healthline و منابع دیگه داره.
برای باز کردن منبع بکلینک، روی فلش کنار لینک کلیک کن.
وقتی روی فلش کلیک کنی، یه مقاله از Northwestern Medicine در مورد مراقبت از پوست باز میشه که به یه پست بلاگ از Paula’s Choice لینک داده.
داشتن ترکیبی از لینکهای follow و nofollow به سایتت، باعث میشه پروفایل بکلینکت طبیعیتر به نظر برسه و از حالت اسپمی دور باشه.
همونطور که گوگل هم گفته، استفاده از چندین ویژگی rel توی بعضی مواقع هیچ مشکلی نداره.
مثلاً بعضی موتورهای جستجو ممکنه از تگهای "rel="ugc و "rel="sponsored پشتیبانی نکنن. توی این شرایط، میتونی این ویژگیها رو با nofollow ترکیب کنی. مثل این:
<a href="https://yourwebsite.com/" rel="nofollow sponsored">Link text</a>
با استفاده از ابزار Site Audit توی Semrush میتونی مشکلاتی که مربوط به لینکها هستن و روی استراتژی سئوت تاثیر میذارن رو پیدا کنی. حل کردن این مشکلات میتونه شانس رتبه گرفتن سایتت رو بهتر کنه و جلوی جریمههای احتمالی رو بگیره.
برای شروع، ابزار Site Audit رو باز کن.
اسم دامنهت رو وارد کن و روی Start Audit کلیک کن.
وقتی ابزار تنظیم شد، سایتت رو بررسی میکنه و یه گزارش برات آماده میکنه:
بعد از اینکه گزارش آماده شد، روی تب Issues (کنار Overview) کلیک کن تا مشکلات لینکهای خارجی سایتت رو ببینی. این مشکلات توی سه دسته تقسیمبندی میشن:
حالا توی قسمت جستجو، عبارت external links رو وارد کن. ابزار Site Audit مشکلات احتمالی مربوط به لینکهای خارجی (لینکهایی که به سایتهای دیگه اشاره میکنن) رو بهت نشون میده. مثل لینکهای خارجی شکسته که به صفحهای اشاره میکنن که دیگه وجود نداره.
این مشکل توی بخش Warnings ظاهر میشه.
برای پیدا کردن لینکهای مشخص، روی خطای مربوطه کلیک کن تا لیست لینکهای شکستت رو ببینی و بدونی این لینکها کجا توی سایتت یا وبلاگت ظاهر شدن.
حالا روی گزینه Why and how to fix it کلیک کن تا اطلاعات بیشتری درباره مشکل به دست بیاری و یاد بگیری چطور باید حلش کنی.
لینکهای شکسته رو حذف کن یا اونها رو به صفحههای درست هدایت کن، چون این لینکها میتونن تجربه کاربر رو خراب کنن و روی عملکرد سایتت تاثیر بذارن.
ابزار Site Audit همچنین میتونه لینکهای خارجیای که ویژگی nofollow دارن رو هم تشخیص بده. این مشکل احتمالی توی بخش Notices نمایش داده میشه.
روی # outgoing external links کلیک کن تا لینکهای موردنظر رو ببینی.
تو این مثال، بعضی از لینکهای زیر قسمت Link URL اسپم به نظر میان. روشون کلیک نکن. بهجای این کار، روی علامت فلش کنارشون کلیک کن تا صفحهای که اون لینکها توش ظاهر شدن باز بشه.
مثلاً لینک http://a2z.linksind.net/?S*32d19 یه لینک UGC توی کامنت مقاله هست.
میتونی اون کامنت رو حذف کنی (اگه هیچ ارزشی نداره) یا به لینک تگ UGC اضافه کنی. یا اینکه از ترکیب تگهای nofollow و UGC استفاده کنی.
اگه لینکی اسپم به نظر نمیرسه، فقط تگ nofollow رو حذف کن یا بر اساس نوع لینک، از یه ویژگی rel دیگه استفاده کن.
لینکهای UGC لینکهایی هستن که توسط کاربران توی کامنتها، نظرات یا محتواهای تولید شده توسط کاربران ایجاد میشن. این لینکها به موتورهای جستجو کمک میکنن تا بفهمن این لینکها از کجا اومدن و چه نقشی دارن.
لینکهای UGC به طور مستقیم تاثیر زیادی روی سئو ندارن، اما میتونن به گوگل کمک کنن تا لینکهای معتبر رو از اسپمها تشخیص بده و به بهبود تجربه کاربری سایت کمک کنن.
با اضافه کردن ویژگی "rel="ugc به لینکهای تولید شده توسط کاربران توی کامنتها و نظرات میتونی این لینکها رو توی سایتت فعال کنی. بیشتر سیستمهای مدیریت محتوا مثل وردپرس پلاگینهایی دارن که این کار رو بهصورت خودکار انجام میدن.
نه، لینکهای UGC بهتنهایی باعث جریمه نمیشن. اما اگه سایتت پر از لینکهای اسپم باشه، ممکنه گوگل سایتت رو جریمه کنه. برای جلوگیری از این مشکل، بهتره لینکهای UGC رو کنترل کنی و مطمئن بشی که کیفیت بالایی دارن.
لینکهای UGC لینکهایی هستن که توسط کاربران ساخته میشن و به گوگل میگن که این لینکها از طرف کاربران اومدن. لینکهای nofollow به گوگل میگن که نباید به اون لینک اعتماد کنه و اون رو توی رتبهبندی در نظر بگیره.
میتونی از ابزارهایی مثل Semrush و Ahrefs یا Google Search Console استفاده کنی تا لینکهای UGC رقبای خودت رو شناسایی کنی و از این اطلاعات برای بهبود استراتژی خودت بهره ببری.
هر زمان که سایتت به کاربران اجازه میده تا محتوای خودشون رو به اشتراک بذارن یا توی نظرات لینک بذارن، بهتره از ویژگی UGC استفاده کنی. این کار باعث میشه که گوگل بفهمه لینکها از سمت کاربران اومدن و به سایتت آسیبی نمیزنه.
لینکهای UGC و سایر ویژگیهای لینک ممکنه تاثیر مستقیم زیادی روی رتبهبندی سایتت نداشته باشن، اما استفاده درست از اونها کاملاً مفیده. با اضافه کردن ویژگی "rel="ugc به لینکهای تولیدشده توسط کاربران، به گوگل کمک میکنی که با اسپمها مبارزه کنه و بفهمه لینکها از کجا میان و چه هدفی دارن.
به همین شکل، میتونی از اطلاعات مربوط به لینکهای UGC، nofollow، و sponsored برای بهبود استراتژی سئوی خودت استفاده کنی. تحلیل دقیق لینکهای رقیبات و پیدا کردن فرصتهایی مثل فرومها یا سایتهای معتبر، میتونه باعث افزایش لینکهای مرتبط به سایتت بشه. این روند ممکنه در بلندمدت ترافیک بیشتری رو به سایتت هدایت کنه و به بهبود سئو کمک کنه.
با داشتن یه ترکیب سالم از لینکهای مختلف و استفاده هوشمندانه از ویژگیهای لینک، میتونی پروفایل بکلینکت رو تقویت کنی و توجه بیشتری به محتوای سایتت جلب کنی.
دوره الفبای برنامه نویسی با هدف انتخاب زبان برنامه نویسی مناسب برای شما و پاسخگویی به سوالات متداول در شروع یادگیری موقتا رایگان شد: