هر بار که وارد وب‌سایتی می‌شوید، یک سری تعاملات پنهان در پس‌زمینه رخ می‌دهد که تعیین‌کننده کیفیت و سرعت تجربه شما است. از زمانی که شما یک URL را تایپ می‌کنید و اینتر را فشار می‌دهید، ممکن است با کدهایی مانند ۲۰۰ OK که نشان‌دهنده موفقیت در بارگذاری صفحه است یا ۴۰۴ Not Found که به معنای نبودن منبع درخواستی است مواجه شوید. این کد‌ها به ما کمک می‌کنند تا بهتر درک کنیم که چه اتفاقی در پس‌زمینه در حال رخ دادن است و در نهایت تجربه کاربری را بهبود ببخشند

 HTTP چیست: نقش کلیدی این پروتکل در وب

 HTTP مخفف HyperText Transfer Protocol است و به عنوان پروتکل استاندارد برای ارسال و دریافت صفحات وب در اینترنت استفاده می‌شود. این پروتکل به صورت درخواست و پاسخ بین کلاینت و سرور عمل می‌کند، که در آن کلاینت (معمولاً مرورگر وب) یک درخواست HTTP را ارسال کرده و سرور به آن پاسخ می‌دهد. پاسخ سرور می‌تواند شامل محتوای مورد نظر کلاینت (مانند یک صفحه وب) و یک کد وضعیت HTTP باشد که وضعیت درخواست را توصیف می‌کند.

راهنمای جامع کد‌های وضعیت: درک پیام‌های پنهان سرور

کد‌های وضعیت HTTP نتیجه درخواست‌های ارسال شده از سوی کلاینت‌ها را نشان می‌دهند. این کدها به چند دسته مختلف تقسیم‌بندی شده‌اند که هر کدام وضعیت خاصی از درخواست را بیان می‌کنند. دانستن معنی این کدها برای توسعه‌دهندگان وب ضروری است تا بتوانند درک بهتری از عملکرد برنامه‌های خود داشته باشند و در صورت بروز خطا، به رفع آن بپردازند.

نقشه راه کد‌های وضعیت HTTP

کد‌های وضعیت HTTP بیش از آنچه در نگاه اول به نظر می‌رسد، دارای عمق و پیچیدگی هستند. این کد‌ها نه تنها نتایج درخواست‌های ما به سرور را نمایش می‌دهند، بلکه نقش حیاتی در هدایت تجربه کاربری و مدیریت ارتباطات میان کاربران و وب‌سایت‌ها ایفا می‌کنند. در این بخش، "نقشه راه کد‌های وضعیت HTTP" را بررسی خواهیم کرد تا با معنا و کاربرد دقیق هر کد بیشتر آشنا شویم. در ادامه متن، جزئیات بیشتری گفته می‌شود که نحوه مواجهه با مختلف‌ترین سناریوهای وب را به تصویر می‌کشد.

 کد‌های ۱۰۰ و معنی نهفته در پردازش اولیه

کد‌های وضعیت ۱۰۰ تا ۱۹۹ نشان‌دهنده اطلاعات مقدماتی هستند که سرور در پاسخ به درخواست کلاینت ارسال می‌کند. این کدها به کلاینت اطلاع می‌دهند که سرور درخواست اولیه را دریافت کرده و هنوز در حال پردازش آن است.
مثال: زمانی که یک کلاینت درخواستی برای آپلود فایل ارسال می‌کند، ممکن است سرور با کد 100 Continue پاسخ دهد، که به کلاینت اطلاع می‌دهد فرآیند آپلود می‌تواند ادامه پیدا کند.

کشف دنیای کد‌های ۲۰۰ و دلیل محبوبیت آن‌ها

کد‌های وضعیت ۲۰۰ تا ۲۹۹ به کلاینت نشان می‌دهند که درخواست با موفقیت انجام شده است. این دسته از کد‌ها شایع‌ترین پاسخ‌هایی هستند که کاربران هنگام مراجعه به وب‌سایت‌ها با آن‌ها مواجه می‌شوند.
مثال: درخواستی که برای دریافت صفحه اصلی وب‌سایت ارسال می‌شود، معمولاً با کد 200 OK پاسخ داده می‌شود، که نشان‌دهنده این است که صفحه با موفقیت بارگذاری شده است.

انتقال‌ها و کد‌های ۳۰۰

کد‌های وضعیت ۳۰۰ تا ۳۹۹ مربوط به حوزه انتقال و redirection هستند. این کد‌ها زمانی استفاده می‌شوند که منابع مورد نظر به آدرس دیگری منتقل شده‌اند یا نیاز به انجام تغییر مسیر دارند.
مثال: اگر صفحه‌ای به آدرس جدیدی منتقل شده باشد، سرور ممکن است کد 301 Moved Permanently را برگرداند تا به کلاینت اطلاع دهد که منبع مورد نظر به طور دائم به آدرس جدیدی منتقل شده است و کلاینت باید به آن آدرس مراجعه کند.

بن‌بست‌های دیجیتال: چرا کد‌های ۴۰۰ نشان‌دهنده خطاهای کاربر هستند؟

کد‌های وضعیت ۴۰۰ تا ۴۹۹ نشان‌دهنده خطاهایی هستند که به دلیل مشکلات مربوط به درخواست کلاینت ایجاد شده‌اند. این خطاها می‌توانند شامل مشکلاتی مانند درخواست‌های ناقص یا غیرمجاز باشند.
مثال: یکی از شناخته‌شده‌ترین کد‌های این دسته، 404 Not Found است، که زمانی ارسال می‌شود که URL مورد نظر توسط سرور یافت نشود. این می‌تواند ناشی از خطای تایپی در URL یا حذف منبع درخواستی باشد.

کابوس سرورها:خطاهای ۵۰۰

کد‌های وضعیت ۵۰۰ تا ۵۹۹ به مشکلاتی اشاره دارند که در سمت سرور رخ داده‌اند. این خطاها نشان‌دهنده ناتوانی سرور در پردازش درخواست‌های صحیح ارسالی از سوی کلاینت است.
مثال: کد 500 Internal Server Error زمانی رخ می‌دهد که سرور به دلایلی نامشخص قادر به پردازش درخواست نیست. این مشکل می‌تواند ناشی از خطاهای داخلی سرور، مانند خطاهای برنامه‌نویسی یا مشکلات سخت‌افزاری باشد.

جدول طلایی کد‌های وضعیت

در جدول قبلی، ما به بررسی کدهای وضعیت HTTP و نحوه استفاده آن‌ها در موقعیت‌های مختلف پرداختیم. این جدول به عنوان یک منبع سریع و مفید برای درک سریع کد‌های وضعیت و موارد استفاده‌شان در دنیای API‌‌ها طراحی شده است.

سفری به قلب HTTP

در دنیای وب، کد‌های وضعیت HTTP بیش از صرفاً ارسال پیام‌های خطا یا موفقیت، نقش‌های مهمی در تعاملات بین کلاینت و سرور ایفا می‌کنند. این کدها، که هر کدام شرایط خاصی را نشان می‌دهند، به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند تا درک بهتری از پاسخ‌های سرور و تعاملات کاربر داشته باشند. در ادامه، به بررسی هفت کد وضعیت کلیدی خواهیم پرداخت که شامل موقعیت‌های رایج و چالش‌برانگیز در برنامه‌نویسی وب است

کد ۲۰۰: پشت پرده موفقیت‌های وب

 این کد وضعیت نشان‌دهنده موفقیت در پردازش درخواست مورد نظر است. اگر هر چیزی طبق برنامه پیش رود و به درستی پاسخ دریافت شود، کد ۲۰۰ معمولاً پاسخ داده می‌شود. این کد بیشترین استفاده را در تمام درخواست‌های وب دارد. فرض کنید زمانی که کاربر در سایتی مانند ویکی‌پدیا یک صفحه را جستجو می‌کند و صفحه بدون مشکل بارگذاری می‌شود، سرور با کد 200 OK پاسخ می‌دهد

کد ۳۰۱: آدرس جدید، زندگی جدید!

این کد به کلاینت می‌گوید که منبع مورد نظر به طور دائم به آدرس جدیدی منتقل شده است و باید از آدرس جدید استفاده کند. مثال: اگر وب‌سایتی مانند نیویورک تایمز مقاله‌ای را به آدرس جدیدی منتقل کند، سرور با کد 301 Moved Permanently به کلاینت اطلاع می‌دهد تا درخواست‌های بعدی مستقیماً به آدرس جدید فرستاده شوند.

HTTP/1.1 301 Moved Permanently
Location: https://example.com/new-location

کد ۳۰۲: Found (انتقال موقت)

کد وضعیت 302 Found، که گاهی به عنوان «انتقال موقت» شناخته می‌شود، یکی از پاسخ‌های HTTP است که نشان می‌دهد منبع مورد نظر به آدرس جدیدی منتقل شده است، اما انتقال به صورت موقتی است و کاربر باید در آینده همچنان از URL اصلی برای دسترسی استفاده کند.

HTTP/1.1 302 Found
Location: https://example.com/new-page

کد ۴۰۳: Forbidden

کد وضعیت 403 Forbidden در HTTP نشان‌دهنده آن است که درخواست ارسالی از سوی کاربر معتبر است، اما سرور از پردازش آن خودداری می‌کند زیرا کاربر فاقد مجوز لازم برای دسترسی به منبع مورد نظر است. این کد اغلب در مواردی استفاده می‌شود که دسترسی به یک صفحه یا منبع خاص به برخی کاربران یا گروه‌های خاص محدود شده است.

HTTP/1.1 403 Forbidden
{
  "error": "Access denied",
  "message": "You do not have permission
   to access this resource."
}

کد ۴۰۴: رازهای پنهان ناامیدی کاربران

این کد وضعیت زمانی رخ می‌دهد که منبع درخواست‌شده موجود نیست. کد ۴۰۴ یکی از شناخته‌شده‌ترین کد‌ها در بین کاربران عادی است.
مثال: اگر کاربری در سایت آمازون به دنبال محصولی بگردد که تا به حال وجود نداشته است، سرور با کد 404 Not Found پاسخ می‌دهد.

HTTP/1.1 404 Not Found { "error": "User not found" }

کد ۴۱۰: Gone

کد وضعیت 410 Gone یکی از کدهای HTTP است که نشان‌دهنده حذف دائمی یک منبع از سرور است. این کد بر خلاف 404 Not Found که ممکن است منبع موقتاً قابل دسترسی نباشد، به کاربران و موتورهای جستجو اطلاع می‌دهد که منبع دیگر به هیچ وجه وجود ندارد و نباید انتظار بازگشت آن را داشت. 

HTTP/1.1 410 Gone
{
  "error": "Resource no longer available",
  "message": "This resource has been permanently removed."
}

کد ۵۰۲: افشاگری از مشکلات ارتباطی بین سرورها

کد 502 Bad Gateway زمانی استفاده می‌شود که سرور در حال پردازش، در تلاش برای انجام یک درخواست از طریق مسیریابی مجدد به سرورهای دیگر، با یک پاسخ نامناسب یا خطایی از سرور دیگری مواجه شود. این کد وضعیت بیانگر این است که سرور  نتوانسته است  پاسخ صحیحی دریافت کند.
 تصور کنید شما در حال دسترسی به یک وب‌سایت خبری هستید که محتوای آن از سرورهای متعددی تامین می‌شود. اگر سرور اصلی وب‌سایت نتواند اطلاعاتی را از یکی از سرورهای ثانویه دریافت کند، به دلیل ناسازگاری یا اختلال در سرور ثانویه، کاربر با پیغام خطا 502 Bad Gateway مواجه خواهد شد. این امر می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات در شبکه داخلی، اختلال در سرورهای میانی یا حتی نقص در  API باشد که اطلاعات را بین سرورها منتقل می‌کند.

HTTP/1.1 503 Service Unavailable
{
  "error": "Server is currently unable to handle the request",
  "message": "Server is temporarily unavailable 
  due to maintenance or overload."
}

جمع‌بندی

استفاده صحیح از کد‌های وضعیت HTTP نیازمند درک دقیق کد وضعیت‌های مختلف و انتخاب مناسب‌ترین پاسخ برای هر سناریو است .
توسعه‌دهندگان باید هنگام طراحی API و صفحات وب توجه داشته باشند که از کد‌های وضعیت مناسب استفاده کنند. استفاده نادرست از کد‌های وضعیت می‌تواند باعث سردرگمی کاربران شود و اعتبار سایت را کاهش دهد. 

به عنوان مثال، ارسال کد 200 OK برای یک صفحه که محتوای آن به طور کامل بارگذاری نشده است، می‌تواند تجربه کاربری نامطلوبی ایجاد کند. 

به نظر شما چقدر استفاده صحیح از کد وضعیت‌های درست میتواند تاثیر در تجربه کاربری داشته باشد؟