آخرین جلسه‌ای را به یاد می‌آوریم که با یکی از کارشناسان تیم داشتیم. او با نگرانی پرسید: “چرا با وجود اینکه کارم را به بهترین شکل انجام می‌دهم، پیشرفت شغلی ندارم؟”

این سؤال شاید برای بسیاری از ما آشنا باشد. چرا برخی افراد در محیط کار سریع‌تر رشد می‌کنند و به عنوان “نیروی کلیدی” شناخته می‌شوند، در حالی که دیگران با وجود تلاش زیاد، در جایگاه خود باقی می‌مانند؟

در این مقاله از تجربیات علیرضا پایون، کارشناس جذب دیوار، دیجی‌کالا، HR جنرالیست دیجی‌کالا و اکنون HR بیزنس پارتنر اپلیکیشن آپ استفاده کرده‌ایم تا الگوهای مشخصی را در مسیر پیشرفت افراد موفق بررسی کنیم و یکی از مهم‌ترین آنها را با شما به اشتراک بگذاریم.

مفهوم Ownership: فراتر از مسئولیت‌پذیری ساده

تجربه‌ای که می‌خواهیم با شما در میان بگذاریم، می‌تواند برای همه کسانی که در محیط‌های سازمانی کار می‌کنند، بسیار مفید باشد. می‌توان اسم این مفهوم را گذاشت: “چطور از مسئولیت‌پذیری در کار به رشد سازمانی و پیشرفت می‌رسیم؟”

در واقع، صحبت از سطحی بالاتر از مسئولیت‌پذیری معمولی است که در دنیای کسب و کار به آن “ownership” می‌گویند. این مفهوم به معنای واقعی کلمه یعنی “مالکیت” - اینکه خودمان را مالک یک تسک، وظیفه یا کاری که به ما محول شده بدانیم.

وقتی این نگرش را داشته باشیم، کل آن کار را با تمام جزئیاتش می‌پذیریم و هر جا با مانعی مواجه شویم، برای برطرف کردن آن اقدام می‌کنیم. اگر لازم باشد:

• هماهنگی با دپارتمان‌های دیگر انجام دهیم
• با افرادی خارج از سازمان همکاری کنیم
• کار تحقیقاتی انجام دهیم
• دانش خود را در زمینه‌ای افزایش دهیم
• پروپوزال آماده کنیم
• از واحدهای مختلف یا حتی از مدیر خودمان پیگیری کنیم

همه این کارها را به طور کامل انجام می‌دهیم. هر اقدامی که منجر به نتیجه‌گیری آن تسک یا وظیفه می‌شود را وظیفه خود می‌دانیم و آن را انجام می‌دهیم تا کار به نتیجه برسد.

حتی اگر به هر دلیلی کار به نتیجه نرسد، می‌توانیم به طور کامل از اقداماتی که انجام داده‌ایم دفاع کنیم و دلیل قانع‌کننده‌ای برای به ثمر نرسیدن آن ارائه دهیم.

آیا تا به حال احساس کرده‌اید که فقط انجام وظایف روزمره برای پیشرفت کافی نیست؟

چگونه ownership به پیشرفت شغلی منجر می‌شود؟

در مسیر انجام کارها، گاهی به نقاطی می‌رسیم که کار آنقدر پیچیده می‌شود یا آنقدر از حوزه تخصصی ما خارج است که وسوسه می‌شویم بگوییم: “این دیگر وظیفه من نیست” یا “این کار من نیست”.

اما دقیقاً همین‌جاست که تفاوت افراد کلیدی با افراد معمولی مشخص می‌شود. افراد کلیدی - آنهایی که واقعاً پیشرفت سریع دارند - با دیدگاهی کل‌نگر به مسائل نگاه می‌کنند. آنها:

• صرفاً خود را جزئی از یک فرایند نمی‌بینند
• سعی می‌کنند از دیدگاه مدیر یا سرپرست خود به کل مسئله نگاه کنند
• مفهوم ownership را در کارشان پررنگ‌تر می‌کنند

خروج از منطقه امن: کلید رشد واقعی

همه ما بارها شنیده‌ایم که رشد واقعی ما در خارج از منطقه امن‌مان اتفاق می‌افتد. فردی که جاه‌طلبی دارد، نگاهش بالانگر است و از وضعیت موجود راضی نیست، خودش را به آب و آتش می‌زند.

او هر طور شده نتایج را حاصل می‌کند و از گفتن جملاتی مثل “این وظیفه من نبود” یا “این کار من نیست” پرهیز می‌کند.

در واقع، برای توسعه فردی و سازمانی، خودش را مالک آن کار می‌داند و این باعث می‌شود به طور ارگانیک شرایط رشد برایش فراهم شود. مسئولیت‌پذیری او خود به خود گسترش می‌یابد و این همان پیشرفت واقعی است.

ارتقا قبل از ارتقا: پیش‌نیاز پیشرفت سازمانی

همیشه این‌طور است که کسی که قرار است ارتقای شغلی پیدا کند، باید در موقعیت فعلی خود وظایفی را که مربوط به سطح بالاتر است، انجام دهد. به عبارت دیگر، اگر قرار است از سطح کارشناس به سرپرست برسیم، باید از همین حالا وظایف سرپرستی را انجام دهیم.

در پنل‌های ارتقا و پروموشن هم معمولاً همین مسئله ارزیابی می‌شود. وقتی از شما می‌پرسند “الان چه کار می‌کنی؟” و پاسخ شما صرفاً این باشد که “کارهای جاری‌ام را به نحو احسن انجام می‌دهم”، این جواب قانع‌کننده‌ای نیست.

آنچه واقعاً ملاک است، کارهایی است که ارزش افزوده دارند و فراتر از نقش فعلی شما هستند. به خصوص در ارتقاهای عمودی، فرد باید در عمل نقش سرپرستی یا مدیریتی را به عهده گرفته باشد تا ارتقا اتفاق بیفتد.

نتایج ownership در مسیر شغلی

کسی که این‌گونه ownership دارد، در طول این فرایند چیزهای زیادی یاد می‌گیرد و توانمندی‌های بسیاری به او اضافه می‌شود. نتیجه این رویکرد به دو صورت می‌تواند خود را نشان دهد:

1. ارتقا در سازمان فعلی: سازمان متوجه این توانمندی‌ها می‌شود و ارتقا در همان سازمان اتفاق می‌افتد.
2. برگ برنده در سازمان‌های دیگر: فرد برگ برنده‌ای برای مصاحبه در سازمان‌های دیگر به دست می‌آورد که می‌تواند از آن استفاده کند.

فردی که خودش را تا این حد توانمند کرده و این سطح از ownership را در کارش پیاده کرده، می‌تواند در مصاحبه‌های شغلی از وظایف و مسئولیت‌هایی صحبت کند که واقعاً منجر به موفقیت شده‌اند.

انتخاب مسیر: هر انتخابی پیامدهای خود را دارد

در پایان باید تأکید کرد که تمام آنچه گفته شد یک سفر است. مسیری از مسئولیت‌پذیری به رشد و پیشرفت که می‌توان آن را ترسیم کرد. اما مهم است بدانیم که کل این پروسه یک انتخاب است.

یک نفر می‌تواند این مسیر را انتخاب نکند. می‌تواند یک کارشناس متعهد باشد که سال‌ها برای سازمان کار می‌کند. اما خوب است بدانیم که رشد عمودی معادل همین فرایندی است که توضیح داده شد.

اگر ما این مسیر را انتخاب نکنیم، خودمان را از منطقه امن‌مان خارج نکنیم و این سطح از مسئولیت‌پذیری را نداشته باشیم، نباید انتظار رشد عمودی یا گسترش حیطه وظایف‌مان را داشته باشیم.

ممکن است کسی انتخاب کند که تعادل بین کار و زندگی از پیشرفت سازمانی برایش مهم‌تر است. چنین فردی می‌تواند مهره‌ای باشد که کار فعلی‌اش را به خوبی انجام می‌دهد و خیال سازمان از بابت او راحت است، اما در همان جایگاهی که هست باقی می‌ماند.

سؤالات متداول درباره پیشرفت شغلی

چگونه می‌توانم در محیط کار به عنوان فرد کلیدی شناخته شوم؟

برای تبدیل شدن به فرد کلیدی، باید مسئولیت‌پذیری بالا، نگاه کل‌نگر به مسائل سازمان، و تمایل به خروج از منطقه امن را در خود تقویت کنید. همچنین باید از انجام وظایف فراتر از نقش فعلی‌تان استقبال کنید.

آیا پیشرفت شغلی همیشه به معنای ارتقای سمت است؟

خیر، پیشرفت شغلی می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند افزایش مهارت‌ها، گسترش دامنه مسئولیت‌ها، افزایش حقوق، یا ارتقای سمت باشد. مهم این است که مسیری را انتخاب کنید که با اهداف شخصی و حرفه‌ای شما همخوانی داشته باشد.

چگونه می‌توانم مفهوم ownership را در کارم پیاده‌سازی کنم؟

برای پیاده‌سازی مفهوم ownership، باید هر وظیفه‌ای که به شما محول می‌شود را از ابتدا تا انتها متعلق به خود بدانید، مسئولیت نتیجه نهایی آن را بپذیرید، و برای رفع موانع احتمالی تلاش کنید، حتی اگر این موانع خارج از حوزه مستقیم مسئولیت شما باشند.

جمع‌بندی: راه رسیدن به موفقیت سازمانی

خارج کردن خودمان از منطقه امن، به عهده گرفتن ownership کارها، دیدن فراتر از وظایف رسمی، و نگاه کردن از جایگاه سطوح بالاتر - همه اینها انتخاب‌هایی هستند که می‌توانند ما را از مسئولیت‌پذیری ساده به رشد و پیشرفت واقعی برسانند.

برای موفقیت در محیط کار امروز، پیشنهاد می‌کنیم:

• برای هر کاری که به شما محول می‌شود، خود را مالک نتیجه نهایی آن بدانید
• از مرزهای تعریف شده وظایف خود فراتر بروید
• موانع را به جای بهانه، فرصتی برای نشان دادن توانمندی خود ببینید
• از همین امروز، وظایف سطح بالاتر از جایگاه فعلی خود را شناسایی و تمرین کنید
• به یاد داشته باشید که رشد یک انتخاب است - انتخابی که مسیر شغلی شما را متحول می‌کند

شما چه تجربه‌ای از پیاده‌سازی مفهوم ownership در محیط کار خود داشته‌اید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.